ورم پا عارضه‌ای است که خیلی از افراد در طول زندگی دچار آن می‌شوند. یکی از دلایل شایع ورم ساق یا مچ پا تاثیر گرانش بر مایعات بدن است. معمولاً افراد شاغلی که مدت طولانی سر پا می‌ایستند دچار ورم پا می‌شوند. همچنین علت ورم پا در سالمندان و افراد ناتوان هم تجمع خون و مایعات در پاها است. در این موارد تغییر وضعیت و قدم زدن می‌تواند ورم پا از بین ببرد.
تورمی که پس از آسیب یا التهاب در بدن شما رخ می‌دهد به عنوان اِدم یا ورم بدن شناخته می‌شود. این اختلال معمولا به دلیل اضافه شدن بیش از حد مایعات در بافت‌ها اتفاق می‌افتد.  همچنین ادم می تواند به دلیل تعدادی از بیماری‌های زمینه‌ای باشد که منجر به تجمع مایع در بافت‌ها و ناراحتی قابل توجهی می‌شود و حتی ممکن است انجام کارهای روزانه را دشوارتر کند. کسانی که با یک علت زمینه‌ای دچار ادم شوند، حتماً باید با استفاده از آزمایش‌های تشخیصی به علت ورم پا پی ببرند و بیماری را درمان کنند.
ادم‌های مختلفی در بدن ممکن است به وجود بیاید. به طور کلی انواع ادم بر اساس ناحیه‌ای از بدن که دارای ادم یا تورم است به ادم محیطی، ریوی، مغزی و ماکولار تقسیم می‌شوند. کدام قسمت از بدن ادم و تورم دارد، می‌تواند نشانه علت آن و وجود بیماری یا عوارض مربوط به آن باشد. ادم محیطی پاها، مچ پا، ساق پا، دست‌‌ها و بازوها را درگیر می‌کند و منجر به تجمع مایع و ادم در این اندام‌ها می‌شود. اگرچه ادم به دلیل اثر جاذبه، معمولا در ساق پاها و مچ پاها اتفاق می‌افتد، با این حال، ممکن است در بازوها، دست‌ها، صورت و شکم نیز رخ دهد. 
برخی از درمان‌های خانگی وجود دارد که به کاهش تورم و ناراحتی کمک می‌کند. این درمان‌ها می‌توانند به تسکین کوتاه‌مدت کمک کنند و در عین حال علت اصلی ادم را برطرف کنند. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات بیش‌تری در مورد علل بروز ادم و و نشانه‌های آن کسب کنید و همچنین با روش‌های خانگی موثر برای درمان آن آشنا شوید .

علل ادم (ورم پا) چیست؟

ادم بیشتر با نارسایی قلبی یا سلامت ضعیف قلبی عروقی همراه است، اما برخی شرایط دیگر نیز وجود دارد که می‌تواند باعث ادم شود. تجمع مایع باعث ایجاد ادم در فضای بین سلول‌ها می شود که به عنوان فضای بینابینی شناخته می‌شود. هنگامی که التهاب یا افزایش فشار خون وجود دارد، مایع از عروق به فضای بینابینی رانده می‌شود. شرایط زیادی وجود دارد که باعث ادم می‌شوند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
بیماری قلبی: زمانیکه قلب نتواند به طور موثر خون را پمپاژ کند، خون به داخل سیاهرگ‌ها برگشته و باعث نشت مایع به بافت‌های اطراف، به ویژه پا‌ها می‌شود. این تجمع مایع اضافی منجر به ادم یا تورم می‌شود.
بارداری: با رشد رحم و فشار بیشتری که به رگ‌ها و عروق خاص در پاها وارد می‌شود، گردش خون کاهش یافته و به همین دلیل مایعات در نواحی پایین‌تر بدن تجمع می‌کنند. علاوه بر فشار رحم، تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون در دوران بارداری هم عوامل مهمی در بروز ورم پا هستند.
آلرژی، شکستگی یا عفونت: همه اینها به دلیل مکانیسم دفاعی باعث ادم می‌شوند. افزایش نفوذپذیری عروق اجازه می‌دهد تا گلبول‌های سفید از خون به فضای بینابینی حرکت کنند و همین امر به ورم پا منتهی می‌شود.
لخته شدن خون: لخته شدن خون منجر به افزایش فشار عروقی و ادم می‌شود.
بیماری کبد یا سیروز: بیماری سیروز جریان خون کبد را تغییر می‌دهد و به فشار خون بالا منجر می‌شود. یعنی با کاهش جریان خون در کبد، فشار در ورید پورتال (وریدی که خون را به کبد می‌آورد) بالا می‌رود. افزایش فشار ورید پورتال باعث تورم پاها و شکم می‌شود. 
آسیب به سر: آسیب به سر که باعث تورم می‌شود، منجر به تخلیه ضعیف مایع مغزی و منجر به ادم می‌شود.
هیپوآلبومینمی: آلبومین پروتئینی در جریان خون شماست. سطوح پایین آلبومین باعث تغییر فشار اسمزی در رگ‌های خونی می‌شود که منجر به ادم می‌شود.
داروها: مصرف برخی داروها از طریق تغییر در سطح سدیم، عملکرد کلیه و نفوذپذیری عروق خونی منجر به ادم می‌شود.

علائم ادم چیست؟

یکی از علائم ادم تورم در بدن شما است. تورم زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بدن شما بزرگ‌تر می‌شود، زیرا مایع در بافت‌های شما تجمع می‌یابد. تورم ممکن است در هر جایی از بدن شما اتفاق بیفتد، اما اغلب پاها، مچ پا و ساق‌های شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
علائم تورم عبارتند از:

- یک قسمت از بدن شما بزرگتر از قبل می‌شود.
- پوست ناحیه متورم کشیده و براق به نظر می‌رسد.
- اگر مچ پاها یا پاهای شما متورم شود، راه رفتن سخت می‌شود.
- ممکن است سرفه کنید یا در تنفس مشکل داشته باشید.
- در قسمت متورم بدن خود احساس پری یا سفتی می‌کنید.
- احساس درد خفیفی در ناحیه آسیب دیده دارید.

راهکارهای خانگی برای درمان ادم(تورم) پا

برخی از بهترین راه‌هایی را که می‌توانید تورم پاهایتان را کاهش دهید عبارتند از:

1. هیدراته بمانید

نوشیدن آب کافی هم برای پیشگیری و هم برای کنترل ادم مهم است. هنگامی که به اندازه کافی آب نمی‌نوشید ، بدن شما به جای دفع آب از طریق ادرار یا عرق، آن را ذخیره می‌کند. سعی کنید روزانه حدود 8 لیوان آب بنوشید. همچنین وضعیت کم آبی بدن خود را می‌توانید از طریق ادرار کنترل کنید. در حالت ایده‌آل، شما 6 تا 7 بار در روز ادرار خواهید کرد و رنگ ادرار شما باید زرد روشن باشد. همچنین بهتر است از مصرف الکل اجتناب کنید، زیرا این امر منجر به کم آبی بیشتر بدن می‌شود. هیدراته ماندن به اندازه کافی برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا اختلال عملکرد کلیوی بسیار مهم است. 

2. پاهای خود را در آب نمک قرار دهید

نمک اپسوم در از بین بردن ادم معجزه می‌کند. نمک یک درمان موثر برای ورم پاها است زیرا سموم را از بدن شما خارج می‌کند. سولفات منیزیم، که بیشتر به نام نمک اپسوم شناخته می‌شود، اسپاسم عضلانی، التهاب و تورم را کاهش داده و منجر به تسکین علائم ادم می‌شود.
برای این کار، یک فنجان نمک اپسوم را در وان آب ولرم حل کنید. سپس پاهای خود را به مدت حداقل 20 دقیقه در آب خیس کنید.

3. پاهای خود را بالا نگه دارید

یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای درمان ادم در پاها، بالا بردن این نواحی برای تخلیه مایعات است. ادم معمولا در اندام تحتانی به دلیل کشش جاذبه ایجاد می‌شود. برای کمک به تسکین ادم پاهای خود را بالا نگه دارید تا مایعات از آن ناحیه تخلیه شود.
از بالش یا پتو برای بالا نگه داشتن پاهای خود استفاده کنید. حداقل 20 تا 30  دقیقه پاهای خود را بالا نگه دارید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا نتیجه مطلوب حاصل شود. در مقابل، از ایستادن طولانی مدت نیز خودداری کنید.

4. از جوراب‌های فشاری ضد ورم استفاده کنید

جوراب‌های فشاری که به نام جوراب واریس نیز شناخته می‌شوند، به اعمال فشار ثابت به عروق ساق پا کمک می‌کنند. این جوراب‌ها به تسهیل حرکت خون به سمت بالا از طریق سیاهرگ‌ها و کاهش ادم کمک کرده و همچنین در جلوگیری از لخته شدن خون، که اغلب با ادم همراه است، موثر هستند. این جوراب‌ها را می‌توانید از داروخانه یا فروشگاه لوازم ورزشی خریداری کنید.

5. آلرژی و حساسیت‌های غذایی را از بین ببرید

اگر در بدن خود تورم دارید، ممکن است به دلیل آلرژی غذایی باشد. آلرژی‌های رایج غذایی مانند گندم، سویا، لبنیات و ذرت باعث التهاب در بدن و بدتر شدن ادم می‌شوند. سعی کنید این غذاها را برای چند هفته حذف کنید و بررسی کنید که آیا علائم بازگشته است یا خیر. 

6. ورزش منظم را در برنامه خود بگنجانید

ورزش در پیشگیری از ادم بسیار موثر است. داشتن فعالیت بدنی به حرکت خون در بدن و کاهش تجمع در اندام تحتانی کمک می‌کند. علاوه براین، تمرینی که باعث انقباض در اندام‌های تحتانی می‌شود، به اعمال فشار بر روی سیاهرگ‌های پایین تنه کمک می‌کند و تخلیه وریدی را تسهیل می‌کند. سعی کنید ورزش را در فواصل منظم انجام دهید. ورزش متوسط مکرر مفیدتر از یک تمرین طولانی‌تر خواهد بود. تا جایی که می‌توانید از نشستن یا ایستادن زیاد خودداری کنید. در عوض، مرتب بلند شوید و راه بروید، یا سعی کنید پاهای خود را دراز کنید. سعی کنید آلارم‌های منظمی را تنظیم کنید تا به خود یادآوری کنید که هر ساعت چند دقیقه بلند شوید، حرکات کششی انجام دهید و در اطراف حرکت کنید.

7. مصرف منیزیم خود را افزایش دهید

یکی از دلایل تورم، کمبود منیزیم است. مصرف غذاهای غنی از منیزیم مانند سبزیجات با برگ تیره و حبوبات و همچنین مکمل منیزیم از کاهش سطح منیزیم در بدن جلوگیری می‌کند. کمبود منیزیم باعث احتباس مایعات در بدن می‌شود. برخی از غذاهای دارای منیزیم بالا عبارتند از: بادام، بادام هندی، اسفناج، شکلات تلخ، کلم بروکلی و آووکادو.
همچنین می‌توانید مکمل منیزیم مصرف کنید. با این حال، مهم است که قبل از شروع هر مکمل یا داروی گیاهی با یک متخصص صحبت کنید.

8. مصرف پتاسیم خود را افزایش دهید

میزان کم پتاسیم در بدن منجر به فشار خون بالا و احتباس آب می‌شود، که هر دو در بدتر شدن ادم نقش دارند. سعی کنید غذاهای پر پتاسیم از جمله موز،  سیب زمینی شیرین / سیب زمینی سفید، ماهی قزل‌آلا، لوبیا سفید، پسته و آووکادو را در رژیم غذایی خود بگنجانید. 

9. مصرف قند خود را کاهش دهید

تحقیقات نشان داده‌اند که شکر باعث افزایش التهاب در بدن می‌شود و ادم را بدتر می‌کند. برای کاهش قند در رژیم غذایی نوشابه را با آب گازدار جایگزین کنید و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید، زیرا اغلب قند زیادی دارند.

10. مصرف نمک را کاهش دهید

مصرف زیاد سدیم برای سلامتی مضر است و باعث احتباس مایعات در بدن و منجر به تورم می‌شود. میزان بالای سدیم، مانند میزان پایین پتاسیم، فشار خون و احتباس آب را افزایش می‌دهد. سعی کنید غذاهای فرآوری شده مانند فست فود را کاهش دهید. اگر در خانه آشپزی می‌کنید، غذای‌های خود را به جای نمک با گیاهان و ادویه‌ها مزه‌دار کنید. 

11. از گیاهان دارویی دیورتیک استفاده کنید

برخی از گیاهان خاصیت دیورتیک(ادرادآور) دارند و از احتباس سدیم و آب جلوگیری می‌کنند. احتباس بیش از حد مایعات منجر به ایجاد و علائم ادم می‌شود. بنابراین، گیاهان ادرارآور به تسکین علائم ادم کمک می‌کنند. برخی از گیاهان ادرارآور عبارتند از: ریشه قاصدک، عصاره تخم کرفس، زنجبیل، جعفری، زالزالک و دانه گشنیز.
مثل همیشه، مهم است که قبل از مصرف هر گونه مکمل گیاهی با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

12. مصرف اسیدهای چرب امگا 3 را افزایش دهید

 رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 التهاب را کاهش داده و از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از بیماری‌های مزمن محافظت می‌کند. این چربی‌ها به دفع سموم از بدن و به عملکرد صحیح اندام‌ها نیز کمک می‌کنند. برخی از غذاهای سرشار از امگا 3 قابل دسترس عبارتند از: ماهی قزل‌آلا، ساردین، دانه کتان، دانه چیا و گردو.

کلام آخر

اگرچه ادم یک بیماری جدی نیست، اما ممکن است بسیار آزاردهنده باشد. خوشبختانه، با بسیاری از درمان‌های خانگی ساده می‌توان این مشکل را کاهش داد. اگر تورم همراه با تب و درد بود و یا اگر ادم همراه با تورم صورت یا بدن بود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
به خاطر داشته باشید که ادم ممکن است نشانه‌ای از چندین بیماری باشد. بنابراین، اگر درد یا تورم را تجربه می‌کنید و راهکار‌های خانگی جواب نداد، برای تشخیص و درمان حتما به پزشک مراجعه کنید.