خواص پونه
پونه، پودینه، فودینه، پودنک
عربی: فودنج
انگلیسی: Mentha aquatica
طبع آن گرم و خشک است.
خواص پونه بسیار وسیع بوده و درمان بیماری‌های گوارشی و مفاصلی و ریوی بسیار پرکاربرد است.
عصاره‌ی آن به صورت قطره در گوش جهت تسکین درد گوش و جوشانده آن برای رفع تب بلغمی و سوداوی و جذام مناسب و جرم خود گیاه تازه آن در ترکیب با عسل مدر ادرار و عرق است. در ترکیبات دارویی علاج اسهال و تهوع بصورت همزمان و مفید برای گرفتگی عضلات و رافع استفراغ و زردی یرقان و کرم معده است با خواص پادزهری خود سموم بدن را دفع نموده و گزیدگی حشرات را معالجه می‌نماید. گرد گل آن کرم کش بسیار قوی است.
از دستورات مجرب میرفندرسکی است که: پونه با پیاز کرم معده را می‌کشد.
پخته‌ی پونه، به ویژه پونه سبز با گلاب بر پوست میتواند لکه‌های سیاه و خونی را که زیر پلک‌ها پیدا می‌شود از بین ببرد.
براي درمان درد مفاصل بصورت آب‌پزش مصرف شود همچنین کوفتگی ماهیچه و پیرامون ماهیچه را برطرف می‌کند. ضماد پونه که پوست را می‌سوزاند هم داروی سیاتیک است. ضماد پونه مزاج اندام را تغییر می‌دهد و اخلاط را از ژرفای بدن جذب می‌کند. هم‌چنين مصرف مائ الجبن بعد از پونه و تکرار آن در چند روز برای درمان پاغر و واریس مفید است. و نيز خوردنش داروی ترنجیدگی و مالیدنش بر پوست علاج نقرس است.
چون پونه هم تحلیل‌برنده و هم تکه‌کننده و نرمی‌بخش است خوردنش در علاج جذام هم مفید است.
افشره‌اش کرم گوش را از بین می‌برد و پونه کوهی داروی زخم دهان است و ریختنی‌ها را از سوراخ بینی بیرون سازد. سوخته نوعی پونه بنام غلیجن هم لثه را استوار سازد.
آب‌پز پونه علاج بلند نفسی است. پونه تنها و به ویژه اگر با انجیر خورند سینه را از خلط‌های غلیظ و لزج پاک می‌نماید. درمان درد دنده است و کوهی از جویباری در این باره موثر تر و غلیجن همه این کارها را می‌کند. سرکه را بر پونه پاشند یا پونه‌ای که تازه در سرکه ریخته‌اند به بینی غش‌کرده نزدیک کنند تا از بوی آن به هوش آید. پونه شاک هم در علاج تپش قلب مفید است.
هر پونه‌ای و به ویژه پونه کوهی بی‌اشتهایی و ضعف معده را هم از بین می‌برد و سکسکه را تسکین می‌دهد. پونه که زداینده و باز کننده و نرم‌کننده مواد صفرایی و سودایی است، خودش و آب‌پزش در علاج یرقان مفید است. اگر بیمار یرقانی خود را با آب پز و پونه کوهی شستشو دهد عرق کند و سود بیند و اگر پونه را با انجیر خورند داروی استسقا است.
آب پز پونه براي پیچش و درد روده و قی و اسهال شدید مفید است. پونه بیابانی هم مسهلی ملایم است، بنفع زهدان است، کرم و به ویژه کرم‌های ریز را می‌کشد.
بیمار تب و لرز اگر هم آب‌پز پونه خورد، یا پونه را در روغن بپزد و از آن روغن بر تن مالد بسیار نفع بیند.
خوردن و ضماد گذاشتن پونه پادزهر حشرات است. ضمادش تقریباً کار داغ‌گذاری را انجام می‌دهد. دودکردن برگ پونه هم حشرات را می‌گریزاند. گستردن برگش نیز دشمن حشرات موذی است. پونه بیابانی داروی نیش کژدم است و اگر در آب جوشیده پونه کوهی را بخورند پادزهر دندان درندگان است.
بخور پونه جهت درمان تنگی نفس، رفع خلط‌های ریوی و گوارشی، اسم و آلرژی و عفونت ریه نیز مفید است.
پونه میتواند بعنوان یک آنتی بیوتیک بسیار قوی و ضد عفونت بدن در بیماری‌ها بکار رود.
