عفونت واژن یکی از رایج‌ترین عفونت‌هایی است که بسیاری از خانم‌ها در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌های واژن به دلایل مختلف برهم بخورد. عفونت واژن یا واژینیت (Vaginitis)، همان التهاب واژن است که علائمی از قبیل تورم، تحریک، ترشح، سوزش، خارش شدید واژن و بافت‌های دهانه آن و بوی نامطبوع ایجاد می‌کند. ولوواژینیت به شرایطی گفته می‌شود که قسمت بیرونی ناحیه تناسلی نیز تحت تاثیر عفونت قرار گیرد.
واژن بافت عضلانی است که از غشای مخاطی پوشیده شده و بخش داخلی آن از دهانه رحم آغاز می‌شود. علت عفونت واژن، ازبین‌رفتن تعادل بین مخمر و باکتری‌هایی است که به طور معمول در واژن زندگی می‌کنند. ترشح مقداری مایع شفاف و بدون بو از واژن در طول روز طبیعی است، اما وقتی که این ترشحات دچار تغییر رنگ یا بوی شدیدی شوند و شما همزمان با ادرار کردن درد یا سوزش احساس کنید، نشان‌دهنده عفونت واژن هستند. این عارضه باعث می‌شود رابطه جنسی دردناک، خونریزی یا لکه‌بینی داشته باشید. 
این ناحیه از دستگاه تناسلی زنان حساسیت زیادی دارد و به دلیل رطوبت بالا به شدت مستعد ابتلا به عفونت است. از همین‌رو با بروز کوچک‌ترین علائم، آن را جدی بگیرید و در صورت ادامه‌دار شدن بیش از یک هفته، حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. 
در حالی که عفونت‌های شدید واژن به مراقبت پزشکی نیاز دارند، اما موارد خفیف را می‌توان در خانه مدیریت کرد. در این برگ از مجله طب سنتی به معرفی انواع عفونت و علائم آن پرداخته و بهترین درمان‌های خانگی و سنتی عفونت قارچی واژن را که از شایع‌ترین نوع عفونت‌های واژن می‌باشد را برایتان آورده‌ایم. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

انواع عفونت واژن

به‌طورکلی انواع عفونت واژن ممکن است ناشی از‌‌‌‌ باکتری، ویروس یا قارچ ایجاد شوند. در واقع، مواد شیمیایی موجود در صابون‌‌‌ها، شوینده‌‌های لباس یا حتی لباس‌‌‌های زیر می‌توانند باعث تحریک پوست ظریف ناحیه واژن شوند. همچنین، خشکی واژن که ناشی از عدم تعادل هورمونی ایجاد‌‌‌‌ می‌شود، از دیگر علل عفونت واژن است. انواع عفونت واژن بسته به عامل ایجاد کننده آن متفاوت است که برای درمان و بهبود سریع‌تر، ابتدا باید نوع آن تشخیص داده شود. رایج‌ترین انواع واژینیت شامل موارد زیر می‌شوند:
عفونت باکتریایی: این نوع عفونت به دلیل رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در واژن اتفاق می‌افتد. در این حالت، تعادل باکتری‌های خوب و بد به نفع باکتری‌های مضر تغییر می‌کند. این عفونت زمینه‌ساز بیماری‌های مقاربتی است و حدود ۳۵ درصد زنان ممکن است به آن مبتلا شوند.
عفونت‌های قارچی: عفونت قارچی واژن که به عنوان کاندیدیازیس واژینال نیز شناخته می شود، یک عفونت قارچی شایع است که عمدتاً به دلیل رشد بیش از حد نوعی مخمر به نام کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. این مخمر به طور طبیعی در واژن وجود دارد، اما تکثیر بیش از حد آن منجر به بوی بد، خارش یا ترشح سفید و پنیری می‌شود. 
عفونت‌های انگلی: تریکوموناس شایع‌ترین عامل عفونت‌های انگلی واژن است که به آن تریکومونیازیس می‌گویند. این نوع عفونت‌ها ناشی از نفوذ انگل‌ها به دیواره واژن هستند و خطر ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد. از علائم‌‌‌‌ آن می‌توان به خارش واژن، بوی بد ماهی، ترشحات زرد مایل‌ به‌ سبز، تورم، درد هنگام رابطه جنسی و سوزش ادراری اشاره کرد.
عفونت‌های ویروسی: ویروس‌ها نیز می‌توانند موجب التهاب و عفونت در واژن شوند. یکی از این عفونت‌ها، تبخال تناسلی است که ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) می‌باشد.
واژینیت‌های غیرعفونی: گاهی اوقات التهاب واژن بدون وجود عفونت گزارش می‌شود، مانند آتروفی واژن که در آن پوشش واژن (به ویژه در زنان پس از یائسگی) به علت کمبود استروژن خشک‌ و نازک‌ می‌شود.

علائم رایج عفونت واژن

شایع‌ترین علائم عفونت قارچی واژن به شرح زیر است:

- خارش یا سوزش در داخل یا اطراف واژن
- ترشحات غلیظ، سفید و اغلب بدون بو با ظاهری پنیری (ترشحات پنیری)
- ترشحات آبکی واژن
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- قرمزی یا تورم واژن یا فرج
- شکاف یا ترک و قرمزی پوست ناحیه تناسلی
- احساس درد یا ناراحتی در حین رابطه جنسی
- بوی نامطبوع واژن
- خونریزی یا لکه‌بینی
- درد در ناحیه شکم، کمر و لگن

علل عفونت قارچی واژن

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، عفونت قارچی واژن معمولاً به دلیل رشد بیش از حد مخمر کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود که به طور طبیعی در واژن ما وجود دارد. رشد بیش از حد این مخمر ممکن است به دلیل موارد زیر رخ دهد:
- استفاده بیش ازحد و خودسرانه از آنتی بیوتیک‌ها
- بارداری (به دلیل افزایش سطح استروژن بدن)
- استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی و هورمون درمانی 
- برخی بیماری‌ها مانند اختلالات سیستم ایمنی، کمبود آهن یا دیابت کنترل نشده.
- تغییرات در چرخه قاعدگی و عدم تعادل هورمونی
- استفاده از داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی
- عادات غذایی ناسالم
- چاقی و اضافه وزن
- استرس بیش از حد
- عدم رعایت بهداشت فردی و جنسی
- استفاده مداوم از ژل‌های شستشو و محصولات معطر 

درمان‌های خانگی عفونت قارچی واژن

بهترین درمان عفونت قارچی واژن با توجه به شدت بیماری و دفعات تکرار آن انتخاب می‌شود. روش‌های خانگی معمولا نمی‌توانند به تنهایی عفونت‌های قارچی را درمان کنند. اما استفاده از آنها در کنار درمان دارویی، به تسریع روند درمان کمک خواهد کرد. بنابراین قبل از امتحان کردن راه‌کارهای خانگی باید با متخصص زنان درباره فواید و عوارض احتمالی آنها مشورت کنید. همچنین به یاد داشته باشید، برای درمان عفونت باکتریال، آتروفی واژنی و عفونت تریکومونیازیس، درمان خانگی به تنهایی کارساز نیست و باید حتما به پزشک مراجعه کنید. در ادامه برخی از درمان‌های خانگی و سنتی موثر را آورده‌ایم که می‌توانند به تسکین علائم عفونت کمک کنند:

•    روغن نارگیل

روغن نارگیل دارای خواص ضد قارچی است و برای تسکین التهاب و کاهش رشد قارچ مفید است. بر اساس شواهد، تاثیر ضد قارچی این روغن در برابر کاندیدا آلبیکنس با کتوکونازول قابل مقایسه است و اسیدهای چرب موجود در آن، به ویژه اسید لوریک، به مهار کاندیدا آلبیکنس کمک می‌کنند.
برای درمان عفونت قارچی واژن، حتما از روغن نارگیل خالص و ارگانیک استفاده کنید و آن را مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده بمالید. در این روش علاوه براینکه خارش، قرمزی و سوزش ناشی از عفونت‌های قارچی کاهش می‌یابد، ماهیت مرطوب‌کنندگی طبیعی این روغن نیز به محافظت و تغذیه بافت‌های ظریف واژن کمک خواهد کرد. 

•    ماست پروبیوتیک

ماست‌ پروبیوتیک مانند ماست یونانی حاوی باکتری به نام لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس است که در سرکوب عفونت موثر است. باکتری‌های موجود در ماست به تعادل باکتری‌های بیش از حد رشد کرده و در نتیجه بازیابی سلامت واژن کمک می‌کند. برای درمان عفونت از ماست پروبیوتیک بدون شکر و بدون طعم استفاده کنید، زیرا ماست حاوی قند رشد کاندیدا آلبیکنس را تحریک می‌کند. 
برای از بین بردن اثرات عفونت قارچی ماست را به رژیم غذایی خود اضافه و روزانه میل کنید. یا مقداری از ماست را به طور مستقیم بر روی ناحیه تناسلی خود بمالید و اجازه دهید به مدت چند دقیقه روی پوست باقی بماند. سپس با آب گرم شستشو دهید. این کار را تا زمانی که علائم کاهش یافته یا بهبود پیدا کند، هر دو روز تکرار کنید.

•    سرکه سیب

یکی از روش‌های خانگی موثر، استفاده از سرکه سیب است که تقریبا همه آن را شنیده‌اید. سرکه سیب دارای خواص ضد‌باکتریایی و ضد‌قارچی است که به بازیابی PH واژن کمک می‌کند. همچنین تولید باکتری‌های سالم را افزایش می‌دهد که تولید و تکثیر قارچ را مهار می‌کند. اما لازم به ذکر است که استفاده از سرکه سیب باید به دقت و با احتیاط انجام شود، زیرا ممکن است برخی افراد حساسیت یا تحریک به آن نشان دهند. همچنین سرکه سیب را به هیچ عنوان به تنهایی استفاده نکنید و حتما آن را با آب رقیق کنید. زیرا ناحیه حساس واژن را تحریک و باکتری‌های سالم بدن شما را نیز از بین می‌برد.
یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را به یک لیوان آب اضافه کنید. یک تکه پارچه نرم و تمیز را در این محلول قرار دهید و سپس به آرامی بر روی ناحیه تناسلی خود بگذارید. پس از چند دقیقه آبکشی کنید تا محلول سرکه سیب کاملاً پاک شود. این کار را می‌توانید یک تا دو بار در روز انجام دهید، اما اطمینان حاصل کنید که علائم تحریک یا سوزش بیشتری ایجاد نمی‌شود. همچنین می‌توانید یک فنجان سرکه سیب را در یک وان آب ولرم مخلوط کرده و در آن بنشینید. اما توجه داشته باشید که از این روش زیاد استفاده نکنید، زیرا ماهیت اسیدی سرکه منجر به خشک شدن واژن و از بین رفتن باکتری‌های مفید می‌شود.

•    روغن درخت چای

روغن درخت چای دارای خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد ویروسی است که در درمان عفونت‌های واژنی مفید می‌باشد. این روغن معمولاً به عنوان یک روش درمان خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما به دلیل قوی بودن آن، باید با دقت و با رعایت احتیاط‌های لازم استفاده شود.
توجه داشته باشید که برای استفاده از این روغن حتما آن را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل یا روغن جوجوبا ترکیب کنید و روی ناحیه مورد نظر بمالید. همچنین می‌توانید 3 قطره روغن درخت چای را با 2 قاشق غذاخوری عسل مخلوط کنید و این مخلوط را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. سپس با آب ولرم بشویید. 
از استفاده داخلی این روغن جدا خودداری کنید و فقط برای استفاده موضعی بر روی پوست خارجی استفاده کنید. البته بهتر است روغن رقیق شده را ابتدا روی کف دست خود آزمایش کنید و تا 24 ساعت منتظر واکنش باشید. اگر هیچ حساسیتی مشاهده نشد، می‌توانید آن را در ناحیه تناسلی خود امتحان کنید. از آنجایی که ناحیه تناسلی حساس است، حتما هر محصولی را قبل از استفاده تست کنید. 

•    چای سبز

چای سبز یکی از بهترین گیاهان دارویی موثر برای درمان انواع عفونت‌ها از جمله عفونت قارچی واژن است. خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی این چای اثرات عالی در تقویت سیستم ایمنی بدن شما و مقابله با انواع عفونت‌ها دارد و ترکیبات پلی فنولیک آن بهترین دشمن برای انواع عفونت‌های قارچی است. کاتچین موجود در آن سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه با عفونت قارچی کمک می‌کند. استفاده موضعی از چای سبز التهاب را کاهش داده و پوست ناحیه آسیب‌دیده را تسکین می‌دهد.
این چای را می‌توانید روزانه بنوشید و یا از آن‌ برای شستشوی واژن استفاده کنید. همچنین می‌توانید چای سبز کیسه‌ای استفاده شده را در یخچال بگذارید و به مدت 10 تا 12 دقیقه روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این روش یک اثر آرام‌بخش فوق‌العاده خواهد داشت و علائم را تا حد زیادی تسکین می‌دهد. 

•    آلوئه‌ورا

استفاده از آلوئه‌ورا و ژل آن نیز در درمان عفونت و رفع خارش موثر است. خواص ضد‌باکتریایی و ضدقارچی آلوئه‌ورا باکتری‌های عامل عفونت را از بین می‌برد و همچنین خواص ضد‌التهابی آن منجر به  کاهش التهاب واژن و تسکین علائم عفونت می‌شود. بعلاوه مصرف خوراکی ژل آلوئه‌ورا باعث افزایش گلبول‌های سفید خون می‌شود که به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند. 
برگ‌های تازه آلوئه‌ورا را بردارید و پالپ آن را خارج کنید. پالپ‌ها را با هم مخلوط کنید تا به صورت ژل دربیاید. سپس آن را با اسموتی‌های خود ترکیب و میل کنید. نوشیدن روزانه آلوئه‌ورا تا زمانی که بهبودی حاصل شود بی‌خطر است. همچنین می‌توانید یک لایه نازک از ژل آن را روی ناحیه آسیب دیده بمالید و بگذارید خشک شود. سپس با آب ولرم آن ناحیه را بشویید.

•    روغن پونه کوهی

پونه کوهی به دلیل داشتن خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی قوی، در درمان عفونت‌های واژن بسیار موثر می‌باشد. این روغن، حاوی مقادیر قابل توجهی تیمول و کارواکرول است که این ترکیبات، قابلیت مقابله با انواع قارچ، از جمله، کاندیدا آلبیکانس را دارند. همچنین، پونه کوهی دارای خاصیت ضدالتهابی است که التهاب و خارش ناشی از عفونت را کاهش می‌دهد.
برای استفاده از روغن پونه کوهی، ۳ تا ۵ قطره از آن را با یک قاشق غذاخوری روغن حامل مانند روغن زیتون یا روغن بادام شیرین ترکیب کرده و بر روی منطقه مورد نظر بمالید. توجه داشته باشید از مصرف موضعی بیش از حد آن پرهیز کنید و هرگز آن را به صورت خالص بر روی ناحیه تناسلی نمالید.

•    سیر

سیر به دلیل خواص ضد قارچی و آنتی‌بیوتیکی خود معروف است و در درمان انواع عفونت‌ها موثر می‌باشد. آلیسین موجود در آن خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و التهاب را کاهش می‌دهد. 
سیر را هم می توانید به صورت خام مصرف کنید و یا آن را به غذاهای خود اضافه کنید. اما توجه داشته باشید که سیر هرگز نباید وارد واژن شود، زیرا باعث تشدید علائم می‌شود.

نکات بیشتر برای پیشگیری و درمان عفونت قارچی واژن

طبق تجربه رعایت اصول زیر در پیشگیری از ابتلا به عفونت قارچی موثر است: 

- از لباس زیر گشاد و نخی استفاده کنید.
- از پوشیدن شلوار جین تنگ و جوراب شلواری خودداری کنید.
- خوابیدن بدون لباس زیر در بهبود عفونت واژن بسیار کمک کننده است.
- از مصرف اسپری‌ها، عطرها و لوسیون‌های واژینال خودداری کنید.
- ناحیه تناسلی خود را خشک نگه دارید.
- هرگز ادرار خود را نگه ندارید و حتما بعد از رابطه جنسی ادرار کنید.
- از مصرف صابون‌ها و مواد شوینده معطر خودداری کنید.
- تا زمان بهبودی کامل از رابطه جنسی بپرهیزید و همزمان شریک جنسی نیز تحت درمان قرار گیرد.
- در طول رابطه جنسی از روان کننده‌های مبتنی بر آب استفاده کنید.
- بعد از مقاربت و رابطه جنسی دوش بگیرید.
- لباس شنا یا لباس ورزشی عرق کرده و خیس را در سریع‌ترین زمان ممکن تعویض کنید.
- پدهای بهداشتی و تامپون‌ها را مرتباً تعویض کنید.
- غذاهای سرشار از پروبیوتیک مصرف کنید.

کلام آخر

اگرچه درمان‌های خانگی معمولا بی‌خطر تلقی می‌شوند، اما اثربخشی آنها بسته به فرد، شدت عفونت و کیفیت درمان مورد استفاده متفاوت است. بعلاوه روش‌های خانگی معمولا نمی‌توانند به تنهایی عفونت‌های قارچی را درمان کنند. اما استفاده از آنها در کنار درمان دارویی، به تسریع روند درمان کمک خواهد کرد.  
توصیه می‌کنیم در صورت بروز علائم واژینیت مانند سوزش، خارش، ترشحات غیرعادی، خونریزی‌های غیرعادی، دردهای پایین شکم، لگن و کمر، از خوددرمانی و استفاده از روش‌های سنتی جداً پرهیز کنید و هرچه سریع¬تر به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. از آنجایی‌که انوع عفونت واژن علائم بسیار مشابهی دارند، ممکن است سایر عفونت‌های واژن را اشتباها عفونت قارچی تصور کنید و با استفاده از راهکارهای خانگی منجر به تحریک و تشدید بیشتر آنها شوید.  با مراجعه به پزشک و شناخت صحیح این عفونت‌ها، می‌توان به سرعت اقدامات لازم را انجام داد و از عوارض جدی‌تر جلوگیری کرد.