زخم معده زخم‌های دردناکی هستند که در پوشش داخلی معده ایجاد می‌شوند. زخم‌های گوارشی ممکن است در قسمت اول روده کوچک ایجاد شوند که به عنوان زخم اثنی عشر نیز شناخته می‌شوند. این زخم معمولاً باعث درد و سوزش در ناحیه شکم می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌توانند عوارضی مانند خونریزی، سوراخ شدن و حتی سرطان معده ایجاد کنند.
زخم معده زمانی اتفاق می‌افتد که اسیدهایی که بدن شما برای هضم غذا استفاده می‌کند منجر به آسیب به دیواره‌های معده شود و ممکن است ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDs) باشد. برخی از غذاها و استرس نیز باعث ایجاد زخم و تشدید درد ناشی از آن می‌شوند.
انجام درمان‌های پزشکی برای مدیریت این بیماری مهم است، با این حال، چندین درمان خانگی و طبیعی وجود دارند که می‌توانند مکمل درمان‌های پزشکی باشند و علائم را تسکین دهند. در این مقاله، چند درمان خانگی موثر را آورده‌ایم که در مبارزه با زخم معده، کاهش درد و بهبودی آن موثر می‌باشند.

زخم معده چیست؟

زخم معده که به آن زخم گوارشی نیز گفته می‌شود، نتیجه آسیب به پوشش حفاظتی معده به علت تولید بیش از حد اسید معده است. این اسید می‌تواند منجر به ایجاد زخم‌هایی در بافت معده شود که در موارد حاد می‌تواند با درد شدید، التهاب و حتی خونریزی همراه باشد .زخم معده زمانی به وجود می‌آید که لایه محافظ دستگاه گوارش که مخاط نامیده می‌شود، آسیب ببیند یا در معرض خطر قرار گیرد. مخاط به محافظت از دستگاه گوارش در برابر اسید قوی معده و آنزیم‌های گوارشی تولید شده در طول فرآیند گوارش کمک می‌کند. با این حال، هنگامی که مخاط آسیب می‌بیند، دیگر نمی‌تواند این محافظت را فراهم کند و اسید معده و آنزیم‌های گوارشی باعث تحریک و التهاب می‌شوند که منجر به تشکیل زخم می‌شود.

آشنایی با علل ایجاد زخم معده

استفاده بیش از حد از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDs): استفاده طولانی مدت از داروهایی مثل آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن منجر به ایجاد زخم معده می‌شود.
عفونت هلیکوباکتر پیلوری: عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده یکی از علل شایع زخم است که منجر به آسیب مداوم می شود.
استرس : استرس شدید یا بیماری‌های سخت منجر به تولید بیش از حد اسید معده و منجر به تشکیل زخم می‌شود.

علائم زخم معده

درد شکم: درد و سوزش شایع‌ترین علائم زخم معده است. درد سوزشی مداوم در قسمت فوقانی شکم، بین استخوان سینه و ناف که اغلب با وعده‌های غذایی مرتبط است.
نفخ: احساس سیری یا نفخ مداوم، حتی پس از مصرف وعده‌های کوچک غذا.
حالت تهوع و استفراغ: حالت تهوع به دلیل تحریک اسید معده که گاهی با استفراغ همراه است.
سوء هاضمه: ناراحتی و درد مکرر در قسمت فوقانی شکم بعد از غذا خوردن.
سوزش سر دل و رفلاکس اسید: احساس سوزش در قفسه سینه، به ویژه بعد از غذا، که نشان دهنده رفلاکس اسید است.
در موارد حاد افراد ممکن است علائم شدید زیر را تجربه کنند که عبارتند از:
- حالت تهوع مداوم
- استفراغ خون
- مدفوع سیاه یا قیری رنگ
- خون تیره در مدفوع
- دشواری در تنفس
- غش کردن یا احساس سرگیجه
- کاهش وزن شدید 
- تغییرات غیرمعمول در اشتهای شما

لازم به ذکر است که برخی از زخم‌ها ممکن است بدون علامت باشند و به آنها زخم‌های خاموش گفته می‌شود که علیرغم عدم وجود علائم قابل توجه، نیاز به مراقبت پزشکی دارند.

بهترین درمان‌های خانگی طبیعی برای زخم معده

در ادامه چندین مورد از درمان‌های طبیعی که برای پیشگیری یا بهبود زخم معده مفید هستند را برایتان آورده‌ایم پس با ما همراه باشید.

•    موز 

موز برای درمان زخم معده بسیار موثر است. این میوه حاوی انواع مختلفی از ترکیبات ضد باکتریایی است که از رشد زخم جلوگیری می‌کند. در واقع حاوی یک فلاونوئید به نام لوکوسیانیدین است که میزان مخاط معده را افزایش می‌دهد. این میوه همچنین با کاهش اسیدیته و التهاب مخاط معده به تسکین علائم زخم کمک می‌کند. 
برای درمان زخم، سه عدد موز پوست گرفته در طول روز بخورید. و یا ابتدا دو یا سه موز را پوست بگیرید و سپس به قطعات نازک برش دهید و بگذراید خشک شوند. سپس تکه‌های موز خشک شده را در میکسر مخلوط کرده و دو قاشق از این پودر و یک قاشق عسل را با هم مخلوط کرده و میل کنید. این مخلوط را سه بار در روز به مدت یک هفته مصرف کنید. 

•    شیرین بیان 

تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که شیرین بیان در درمان و پیشگیری از زخم معده بسیار موثر است. این داروی گیاهی با تحریک تولید مخاط بیشتر به محافظت از پوشش معده کمک می‌کند، درد را تسکین می‌دهد و بهبود را تسریع می‌کند. محققان گزارش کرده‌اند، ترکیبات خاصی در شیرین بیان یافت می‌شود که از رشد هلیکوباکتر جلوگیری می‌کند. به طور کلی این گیاه به دلیل داشتن ماده موثره‌ای به نام «اسید گلیسیرینیک» در درمان زخم‌های گوارشی، به‌ویژه زخم معده، اثنی عشر و نیز التهاب معده موثر است.
ابتدا یک یا نصف قاشق چایخوری پودر ریشه شیرین بیان را در یک فنجان آب مخلوط کنید. سپس روی آن را بپوشانید و بگذارید یک شب بماند. صبح روز بعد برنج نیم دانه‌ی پخته را با آن مخلوط کرده و میل کنید. این روند را یک بار در هفته تکرار کنید. همچنین می‌توانید چای شیرین بیان را دو یا سه بار در روز به مدت یک هفته میل کنید.

•    عسل 

درمان زخم معده با عسل یک امر بسیار رایج در طب سنتی است. مصرف منظم عسل به پیشگیری از زخم‌های گوارشی، به‌ویژه زخم‌های ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند. خواص ضدباکتریایی قوی عسل باکتری‌های مضر را از بین می‌برد که همراه با آن، التهاب و درد مخاط معده از بین می‌رود و از پیشرفت زخم معده جلوگیری می‌شود. علاوه براین، به عنوان یک عامل تسکین دهنده عمل کرده و از پوشش ظریف معده در برابر آسیب ترشحات اسیدی محافظت می‌کند. عسل با پوشاندن دیواره معده و کاهش ترشح اسید معده، به کاهش سوزش سر دل و رفلاکس معده نیز کمک می‌کند. حل کردن عسل در آب ولرم و نوشیدن آن به صورت منظم، می‌تواند به تسکین درد و التهاب ناشی از زخم معده کمک کرده و فرآیند ترمیم زخم‌ها را تسریع بخشد.

•    آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا فقط برای مراقبت از پوست نیست، بلکه مزایایی فراتر از آن دارد. این گیاه فوق‌العاده به دلیل خواص ضدالتهابی که دارد، برای درمان زخم معده نیز مفید است. آب آلوئه‌ورا یک درمان طبیعی شناخته شده برای مشکلات مختلف گوارشی از جمله زخم معده است که به کاهش التهاب و بهبود زخم کمک می‌کند. برای تهیه آب آلوئه‌ورا، یک قاشق چایخوری ژل آلوئه‌ورا را با یک فنجان آب مخلوط کنید و صبح ناشتا بنوشید.

•    کلم 

آب کلم یکی دیگر از داروهای قوی برای زخم معده است. کلم حاوی ترکیباتی است که به ترمیم بافت آسیب دیده و کاهش التهاب کمک می‌کند. همچنین منبع خوبی از ویتامین C است که به پیشگیری و درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند. لازم به ذکر است که ترکیب هویج با کلم نیز برای تسکین زخم مفید خواهد بود زیرا آب هویج تازه ضد زخم معده است. برای تهیه آب کلم، نصف کلم و یک هویج را با یک فنجان آب مخلوط کرده و دو بار در روز بنوشید. این روند را روزانه به مدت چند هفته تکرار کنید.

•    نارگیل 

نارگیل به دلیل خواص ضد باکتریایی خود برای زخم معده بسیار مفید است و باکتری‌های مضری که منجر به ایجاد زخم می‌شوند را از بین می‌برد. جدای از این، شیر نارگیل و آب نارگیل نیز خاصیت ضد زخم دارند.
روزانه چند فنجان شیر نارگیل یا آب نارگیل بنوشید. در کنار آن، سعی کنید نارگیل را نیز بخورید. این درمان را به مدت یک هفته امتحان کنید تا نتیجه خوبی بگیرید. علاوه بر این، برای تسکین زخم معده می‌توانید یک قاشق چایخوری روغن نارگیل را هم صبح و هم شب به مدت یک هفته میل کنید. روغن نارگیل سرشار از اسیدهای چرب است، بنابراین به راحتی هضم می‌شود.

•    زنجبیل 

زنجبیل سالهاست که برای درمان و رفع مشکلات گوارشی استفاده می‌شود‌. این ادویه به واسطه خاصیت ضد التهابی و ضدباکتریایی که دارد، برای کاهش درد و التهاب زخم‌های گوارشی بسیار مناسب و کاربردی است. تحقیقات نشان داده است که خواص دارویی زنجبیل به کاهش آسیب مخاط معده در اثر عفونت هلیکوباکتر پیلوری و استفاده طولانی مدت از NSAID ها مانند ایندومتاسین و ایبوپروفن کمک می‌کند. زنجبیل همچنین تهوع، استفراغ، ترش کردن و احساس سوزش ناشی از زخم معده را تسکین می‌دهد. نوشیدن چای زنجبیل، جویدن تکه‌های زنجبیل تازه یا مصرف مکمل‌های آن به کاهش تولید اسید معده، کاهش التهاب و تسکین علائم زخم معده کمک می‌کند.

•    رازیانه

رازیانه در طب سنتی یک گیاه دارویی پرخاصیت محسوب می‌شود.  این گیاه به عنوان یک ضد اسید طبیعی عمل کرده که می تواند به خنثی کردن اسید معده و کاهش التهاب کمک کند. برای کمک به تسکین زخم معده، یک قاشق چایخوری دانه رازیانه را بعد از غذا بجوید.

•    زردچوبه

زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که به عنوان یک عامل ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی طبیعی عمل می‌کند. این خواص زردچوبه آسیب به مخاط معده را کاهش داده و به بهبود زخم معده کمک می‌کند. ترکیب عسل و زردچوبه یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان زخم معده است. زردچوبه با خواص ضدالتهابی قوی خود و عسل با خواص ضدعفونی‌کننده، به طور مؤثری در کاهش التهاب و تسریع فرآیند ترمیم زخم‌ها نقش دارند. برای استفاده از این روش، کافی است زردچوبه تازه را آسیاب کرده و با عسل خالص در آب گرم مخلوط نمایید و این نوشیدنی معجزه‌گر را نوش جان کنید.

• شنبلیله

مصرف چای گیاهی شنبلیله اثر خنک‌کنندگی روی بدن دارد و باعث تشکیل غشای مخاطی محافظ دیواره معده و روده می‌شود. به ‌علاوه اینکه زخم معده را هم التیام می‌دهد. برای تهیه چای گیاهی شنبلیله کافی است دانه این گیاه را داخل آب بریزید و مثل به‌دانه اجازه بدهید که لعاب بدهد، سپس میل کنید. همچنین می‌توانید یک قاشق چایخوری پودر دانه شنبلیله را به شیر اضافه کنید و بنوشید. این روش را دو بار در روز به مدت یک هفته امتحان کنید.

سخن پایانی

اگر زخم معده دارید، مشورت با پزشک بهترین راه حل است و در کنار آن می‌توانید از درمان‌های طبیعی که در مورد آن صحبت کردیم، استفاده کنید و روی تغییر سبک زندگی خود ازجمله عدم استعمال دخانیات، کاهش استرس و خواب کافی تمرکز کنید. اکثر زخم‌های معده، اگر به روش مناسب درمان نشوند، می‌توانند پیشرفت کنند و عوارض جدی مانند سوراخ شدن معده ایجاد کنند. با مصرف داروهای مناسب و پیروی از عادات غذایی و سبک زندگی سالم می‌توان از پیشرفت زخم معده جلوگیری کرد و به بهبود مخاط معده کمک کرد.