چای سبز یکی از معروف‌ترین و مجبوب‌ترین نوشیدنی‌های سالم در جهان به شمار می‌رود که فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. این چای به دلیل فواید بیشمار و طعم و عطر آرام‌بخش خود، اغلب به عنوان اکسیر سلامتی شناخته می‌شود و از دیرباز به عنوان منبعی از مواد مغذی برای سلامتی، شادابی و طول عمر استفاده‌ می‌شود.
چای سبز از برگ‌های اکسید نشده بوته کاملیا سیننسیس به دست می‌آید. اگرچه همه انواع چای از این گیاه بدست می‌آیند، اما چای سبز به دلیل نحوه فرآوری‌اش سالم‌ترین نوع چای است که حاوی بیشترین آنتی اکسیدان‌ها و پلی‌فنول‌های مفید است. این چای حاوی نوعی پلی‌فنول به نام کاتچین است. کاتچین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که از آسیب سلولی جلوگیری کرده و به دلیل سایرخواصی که دارند برای سلامت بدن مفید هستند.  
چای سبز حاوی شش ترکیب اصلی کاتچین است که شامل  اپی گالوکاتچین گالات (EGCG)، اپی کاتچین گالات، اپی کاتچین و فلاوانول‌ها هستند. اپی‌گالوکاتچین یکی از قدرتمندترین ترکیبات موجود در چای سبز است که به چای سبز خواص درمانی می‌دهد. 
طبع چای سبز سرد و خشک است و اگر طبع شما هم سرد و خشک است، نوشیدن چای سبز چندان برای شما مفید نیست زیرا سردی و خشکی مزاج شما را افزایش خواهد داد. برای آشنایی با خواص بیشمار چای سبز و ارزش غذایی آن تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

مواد مغذی چای سبز

چای سبز سرشار از مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان است. برخی از مواد مغذی چای سبز عبارتند از:

کافئین - مقدار سالم کافئین به افزایش هوشیاری کمک می‌کند. همچنین کافئین موجود در چای سبز به عنوان یک ادرارآور طبیعی و ملایم عمل می‌کند.
ویتامین C  - این آنتی‌اکسیدان سیستم ایمنی و کلاژن‌سازی را تقویت می‌کند که باعث می‌شود پوستی جوان و سالم داشته باشید.
ویتامین E  - ویتامین E از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند که منجر به کاهش آسیب‌های سلولی می‌شود.
فلوئور - فلور یک عنصر شیمیایی است که از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
اسید فولیک - یک ماده مغذی که به تشکیل گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. گلبول‌های قرمز مسئول انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن می‌باشند.
ساپونین‌ها - این ترکیبات طبیعی ضد قارچ و همچنین ضد التهاب هستند. ساپونین‌ها همچنین منجر به کاهش فشار خون می‌شوند.

ارزش غذایی چای سبز

یک فنجان چای سبز (245 گرم) دارای ارزش غذایی زیر است:
کالری: 2.5
چربی: 0
کربوهیدرات: 0
سدیم: 2.5 میلی‌گرم
کافئین: 29.4 میلی‌گرم
پتاسیم: 19.6 میلی‌گرم
آهن: 0.1 میلی‌گرم
کلسترول: 0

فواید چای سبز برای سلامتی

چای سبز به دلیل حداقل فرآوری، پلی‌فنول‌های خود را حفظ می‌کند که به همین دلیل فواید بسیاری برای سلامتی دارد. علاوه براینکه نوشیدن آن به کاهش چربی شکم کمک می‌کند، همچنین با تأثیرگذاری بر اندام‌ها و عملکردهای مختلف بدن، سلامت کلی را نیز بهبود می‌بخشد. طب چینی و هندی از چای سبز برای بهبود سلامت جسمی و روانی استفاده می‌کنند. به طور کلی چای سبز برای بدن فواید زیادی دارد که از مهمترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•    حفظ سلامت قلب

نوشیدن چای سبز از بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری و خطر حمله قلبی و سکته را کاهش می‌دهد. کاتچین‌های موجود در چای سبز با کاهش سطح کلسترول بد LDL)) و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک می‌کند. علاوه‌بر‌این، خواص ضد التهابی آن منجر به بهبود عملکرد عروق خونی می‌شود و به طور بالقوه خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

•    کاهش وزن 

یکی از شناخته‌شده‌ترین خواص چای سبز افزایش دادن سوخت و ساز بدن و در نتیجه تسریع روند کاهش وزن می‌باشد. ترکیب کافئین و کاتچین موجود در چای سبز باعث افزایش متابولیسم و افزایش چربی‌سوزی می‌شود. پلی‌فنول موجود در این چای باعث افزایش حرارت درونی بدن شده و به این ترتیب میزان سوخت انرژی موجود در سلول‌های چربی را افزایش می‌دهد که تاثیر قابل توجهی روی روند لاغری افراد خواهد داشت. همچنین مصرف مداوم چای سبز، باعث کاهش اشتها می‌شود؛ در نتیجه، به مرور زمان حجم وعده‌های غذایی و میزان کالری ورودی به بدن شما کاهش پیدا کرده و لاغر خواهید شد.

•    پیشگیری از سرطان

چای سبز به دلیل آنتی‌اکسیدان بالایی که دارد خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش می‌دهد. پلی‌فنول موجود در آن با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند و از سلول‌ها و DNA در برابر آسیب و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند. استرس اکسیداتیو باعث التهاب مزمن می‌شود که می‌تواند منجر به ایجاد سرطان و سایر بیماری‌های مزمن شود.
کاتچین‌های موجود در چای سبز خطر ابتلا به سرطان مثانه، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان مری، سرطان ریه، سرطان پروستات و سرطان کبد کاهش می‌دهد. طبق تحقیقات آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این چای، به ویژه اپی گالوکاتچین گالات (EGCG)، توانایی مهار رشد سلول‌های سرطانی و کاهش تشکیل تومور را دارند.

•    تنظیم قند خون

مصرف چای سبز با بهبود حساسیت به انسولین و تنظیم قند خون مرتبط است. تحقیقات نشان می‌دهند که کاتچین‌های موجود در چای سبز منجر به کاهش سطح قند خون ناشتا و کاهش مقاومت به انسولین می‌شوند، که عوامل مهمی در مدیریت دیابت نوع 2 هستند. یک منطق ساده پشت آن نهفته است. وقتی به طور منظم چای سبز مصرف می‌کنید، کالری دریافتی خود را کاهش می‌دهید، حساسیت شما به انسولین به تدریج بهبود می‌یابد و در نهایت قند خون شما کاهش می‌یابد. وقتی بدن شما به این تغییر مثبت عادت کرد، کبد و لوزالمعده به طور خودکار قند خون شما را تنظیم می‌کنند.  بر اساس تحقیقات، چای سبز از بروز دیابت نوع 1 نیز جلوگیری می‌کند، زیرا مصرف آن منجر به تنظیم گلوکز در بدن می‌شود.

•    بهبود عملکرد مغز

پلی‌فنول‌های مفید چای سبز اثرات مخرب پیری بر مغز را کاهش می‌دهد و ترکیب منحصر به فرد کافئین و ال‌تیانین موجود در آن اثرات مفیدی بر عملکرد مغز دارد. کافئین به عنوان یک محرک عمل می‌کند، هوشیاری و تمرکز را بهبود می‌بخشد، در حالی که ال‌تیانین باعث آرامش و کاهش اضطراب می‌شود. این ترکیبات با هم عملکردهای شناختی از جمله حافظه و دامنه توجه و تمرکز را تقویت می‌کنند و خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را کاهش می‌دهند.

•    سلامت پوست

از آنجایی که چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و دارای خواص ضد التهابی است، با کاهش آسیب سلولی و جوان سازی سلول‌ها، پوست شما را سالم‌تر می‌کند. این در نهایت از پیری پوست، آکنه، جوش و التهاب جلوگیری می‌کند و پوست شما را جوان‌تر نشان می‌دهد! پلی‌فنول‌های موجود در آن از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش و آلاینده‌های محیطی محافظت می‌کند و در نتیجه خطر پیری زودرس و آسیب پوست را کاهش می‌دهد. علاوه براین، استفاده موضعی از عصاره چای سبز به دلیل خواص ضد میکروبی و تسکین‌دهنده آن، در درمان بیماری‌های مختلف پوستی مانند آکنه و پسوریازیس موثر بوده است. همچنین پوست را هیدراته نگه می‌دارد و از ایجاد چین و چروک نیز جلوگیری می‌کند.

•    سلامت دهان و دندان

خواص ضد میکروبی چای سبز برای حفظ سلامت دهان و دندان بسیار مفید است. کاتچین موجود در چای سبز رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها در دهان را مهار می‌کند، اسیدیته بزاق و پلاک (لایه نازک چسبنده روی دندان که حاوی میلیون‌ها باکتری است) را کاهش می‌دهد و از پوسیدگی دندان، بیماری لثه و بوی بد دهان جلوگیری می‌کند. مصرف منظم چای سبز یا استفاده از دهان شویه‌های حاوی چای سبز باعث ارتقای بهداشت دهان و دندان می‌شود و به سلامت کلی دندان کمک می‌کند. 

•    کاهش ریزش مو 

نوشیدن چای سبز و استفاده از محصولات مو حاوی آن خطر ریزش مو را کاهش می‌دهد و حتی باعث رشد مجدد مو می‌شود. اپی گالوکاتچین گالات(EGCG)  موجود در چای سبز، با طولانی کردن مرحله آندروژن رشد مو و کند کردن فاز تلوژن، که منجر به ریزش مو می‌شود، ریزش مو آندروژنیک را کاهش می‌دهد. همچنین با تحریک فولیکول‌های مو و جلوگیری از آسیب به سلول‌های پوست و مو، رشد مو را افزایش می‌دهد.  ویتامین B موجود در چای سبز به مرطوب کردن موها کمک می‌کند، بنابراین شکستگی و خشکی موها هم کاهش می‌یابد.

میزان و زمان مصرف چای سبز

برای اکثر مردم، نوشیدن چای سبز در مقادیر متوسط در روز بی خطر است. نوشیدن حداقل سه تا پنج فنجان چای سبز در روز مفید می‌باشد، اما مقدار مطلوب ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برای اثرگذاری بیشتر چای سبز، بهتر است آن را حدود ۲ ساعت بعد از صرف غذا میل کنید، چرا که ممکن است موجب اختلال در جذب آهن شود.

عوارض جانبی چای سبز

در حالی که چای سبز به طور کلی برای اکثر افراد بی‌خطر است، اما آگاهی از عوارض جانبی آن ضروری است و در مصرف آن باید آگاهانه و با احتیاط اقدام کنید. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:

- حساسیت به کافئین: برخی از افراد ممکن است به دلیل کافئین موجود در چای سبز دچار بی خوابی، اضطراب یا ناراحتی معده شوند. اگر به کافئین حساس هستید، گزینه‌های بدون کافئین را در نظر بگیرید یا مصرف خود را محدود کنید.
- آسیب به کبد: در موارد نادر، دوزهای بالای عصاره چای سبز، به ویژه به شکل مکمل، با آسیب کبدی مرتبط است. بسیار مهم است که از دوزهای توصیه شده پیروی کنید و در صورت داشتن هر گونه بیماری کبدی از قبل با پزشک مشورت کنید.
- کاهش آب بدن: چای سبز باعث کاهش آب بدن می‌شود. از این رو گرسنگی کاذب در شما ایجاد می‌شود. در این شرایط فرد باید آب زیاد بنوشد تا تأثیر چای در لاغری از بین ‌نرود. نوشیدن آب می‌تواند این حس کاذب گرسنگی را از بین ببرد.
 - کاهش فشار خون: چای سبز میزان فشار خون را کاهش می‌دهد، به همین دلیل اگر دچار افت فشار خون هستید، بهتر است از مصرف آن خودداری کنید. همچنین در صورت مصرف داروهای کاهش فشار خون قبل از استفاده از چای سبز با پزشک خود مشورت کنید. 
- تداخلات دارویی: چای سبز با برخی داروها از جمله رقیق‌کننده‌های خون و داروهای ناراحتی قلبی تداخل دارد. اگر دارو مصرف می‌کنید، همیشه قبل از افزودن مکمل‌های چای سبز به برنامه روزانه خود، با پزشک مشورت کنید.

کلام آخر

حفظ یک سبک زندگی سالم، از جمله مصرف منظم چای سبز، فواید طولانی مدتی برای سلامت کلی شما دارد. با افزودن مقداری چای سبز به رژیم غذایی روزانه خود می‌توانید از فواید آن برای سلامتی بهره‌مند شوید. اگرچه چای سبز به طور کلی عوارض جانبی ندارد، اما همانطور که پیش‌تر ذکر شد قبل از استفاده از مکمل‌های چای سبز با یک متخصص مشورت کنید، به خصوص اگر دارویی مصرف می‌کنید یا بیماری‌های زمینه‌ای دارید.