مقدمه

همه افراد گهگاه پس از خوردن یا آشامیدن دچار ناراحتی معده و سوء هاضمه می‌شوند. این عارضه معمولاً جای نگرانی ندارد و اغلب می‌توان علائم را با استفاده از داروهای خانگی درمان کرد.

در ادامه علائم و درمان این مشکل با روش‌های خانگی را توضیح داده و به 19 مورد از محبوب‌ترین درمان‌های خانگی برای ناراحتی معده و سوء هاضمه می‌پردازیم و همچنین توضیح می‌دهیم که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.

علائم ناراحتی معده

علائم رایج ناراحتی معده و سوء هاضمه عبارتند از:

سوزش سر دل، یا رفلاکس اسیدی معده

حالت تهوع

آروغ زدن، که گاها با مایع یا غذای تلخ یا بد مزه همراه است

نفخ

خروج باد روده

بوی بد یا ترش نفس

سکسکه یا سرفه

نوزده درمان خانگی

برخی از محبوب ترین درمان های خانگی برای ناراحتی معده و سوء هاضمه عبارتند از:

1 . آب آشامیدنی

بدن برای هضم و جذب موثر مواد مغذی از غذاها و نوشیدنی‌ها به آب نیاز دارد. کم آبی هضم غذا را دشوارتر و موثرتر نموده و احتمال ناراحتی معده را افزایش می‌دهد. توصیه شده است که زنان باید حدود 2.7 لیتر و  مردان باید حدود 3.7 لیتر در طول روز آب بنوشند.

حدود 20 درصد از این مقدار آب از طریق غذا و بقیه از نوشیدنی‌ها تامین می‌شود. برای اکثر افراد، یک رقم خوب برای هدف گرفتن تقریباً 8 فنجان یا بیشتر آب در روز است. کودکان کمی کمتر از بزرگسالان به آب نیاز دارند.

برای کسانی که مشکلات گوارشی دارند، ضروری است که بدن خود را در حالت هیدراته نگه دارند. استفراغ و اسهال می‌تواند خیلی سریع منجر به کم آبی بدن شود، بنابراین افرادی که این علائم را دارند باید به نوشیدن آب ادامه دهند.

 

2. اجتناب از دراز کشیدن

هنگامی که بدن افقی است، اسید موجود در معده بیشتر به سمت عقب و بالا حرکت می‌کند، که می‌تواند باعث سوزش سر دل شود. افراد مبتلا به ناراحتی معده باید حداقل برای چند ساعت بعد از غذا از دراز کشیدن یا رفتن به رختخواب خودداری کنند تا دچار احساس ناراحتی در معده خود نکنند. فردی که نیاز به دراز کشیدن دارد باید سر، گردن و قسمت بالایی سینه خود را (در حالت ایده آل با زاویه 30 درجه) به کمک بالش بالا نگه دارد.

 

3. زنجبیل

زنجبیل یک درمان طبیعی رایج برای ناراحتی معده و سوء هاضمه بوده و حاوی موادی است که می‌تواند به تسریع انقباضات معده کمک کند. در واقع زنجبیل غذاهایی که باعث سوء هاضمه می‌شوند را سریعتر از طریق معده خارج می‌کند. علاوه بر این، مواد شیمیایی موجود در زنجبیل می‌توانند به کاهش حالت تهوع، استفراغ و اسهال نیز کمک کنند.

افراد مبتلا به ناراحتی معده می‌توانند زنجبیل را به غذای خود اضافه کنند یا آن را به عنوان چای بنوشند.

 

4. نعناع

علاوه بر شیرین و خوشبو کردن نفس، نعناع می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
جلوگیری از استفراغ و اسهال

کاهش اسپاسم عضلانی در روده

تسکین درد

محققان دریافته اند که نعناع یک درمان سنتی برای سوء هاضمه، باد روده و معده و اسهال در ایران، پاکستان و هند است.

برگ نعناع خام و پخته هر دو برای مصرف مناسب است. به طور سنتی، مردم اغلب برگ نعناع را با هل می‌جوشانند تا چای درست کنند. همچنین می‌توان برگ‌های نعناع را خشک و پودر کرد با چای‌ها، نوشیدنی‌ها یا غذای دیگر مخلوط کرد. نوشیدن نبات و نعناع ممکن است راه دیگری برای کمک به کاهش درد و ناراحتی ناشی از سوزش سر دل باشد.

 

5. حمام آب گرم یا استفاده از کیسه آب گرم

گرما ممکن است عضلات منقبض را شل کرده و سوء هاضمه را کاهش دهد، بنابراین حمام آب گرم ممکن است به کاهش علائم ناراحتی معده کمک کند. همچنین استفاده از کیسه یا پد گرم شده روی معده به مدت 20 دقیقه می‌تواند مفید باشد.

 

6. رژیم BRAT

پزشکان ممکن است رژیم BRAT را به افراد مبتلا به اسهال توصیه کنند. BRAT مخفف موز (Bananas)، برنج (Rice)، سس سیب (Applesauce) و نان تست (Toast) است. این غذاها همگی نشاسته ای هستند، بنابراین می توانند به چسبیدن غذاها به یکدیگر برای سفت شدن مدفوع کمک کنند. این رژیم می‌تواند به کاهش تعداد دفعات مدفوع و اسهال کمک کند.

از آنجایی که این غذاها ملایم هستند و حاوی موادی نیستند که معده، گلو یا روده را تحریک کنند، بنابراین، می‌تواند تحریک بافت ناشی از اسیدهای موجود در استفراغ را تسکین دهد. بسیاری از غذاهای موجود در رژیم BRAT دارای مواد مغذی زیادی مانند پتاسیم و منیزیم هستند و می توانند جایگزین مواد از دست رفته در اثر اسهال و استفراغ شوند.

 

7. اجتناب از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل

سیگار کشیدن می‌تواند گلو را تحریک کند و احتمال ناراحتی معده را افزایش دهد. اگر فردی استفراغ کرده باشد، سیگار کشیدن می‌تواند بافت حساسی را که قبلاً از اسیدهای معده آسیب دیده است، تحریک کند. الکل هم به سختی هضم می‌شود و می‌تواند به کبد و پوشش معده آسیب برساند.

افراد مبتلا به ناراحتی معده باید تا زمان بهبودی از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل خودداری کنند.

 

8. پرهیز از غذاهای دیرهضم

هضم برخی غذاها سخت‌تر از بقیه است و این امر خطر ناراحتی معده را افزایش می‌دهد. هر کسی که ناراحتی معده دارد باید از غذاهای سرخ شده یا چرب، غنی شده یا خامه‌ای و همچنین غذاهای پرنمک پرهیز کند.

 

9. لیموترش، جوش شیرین و آب

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مخلوط کردن لیمو یا آب لیمو در آب با مقداری جوش شیرین می‌تواند به تسکین انواع شکایات گوارشی کمک کند.

این مخلوط با تولید اسید کربنیک، به کاهش گاز و سوء هاضمه کمک نموده و همچنین ترشح کبد و تحرک روده را بهبود می‌بخشد. اسیدیته و سایر مواد مغذی موجود در لیمو یا آب لیمو می‌تواند به هضم و جذب چربی‌ها و الکل کمک کرده و در عین خنثی نمودن اسیدهای صفراوی، اسیدیته معده را کاهش دهد.

برای تهیه این مخلوط، 1 قاشق غذاخوری آب لیمو ترش تازه، 1 قاشق چایخوری جوش شیرین را با یک لیوان آب تمیز مخلوط و استفاده کنید.

 

10. دارچین

دارچین حاوی چندین آنتی اکسیدان است که می‌تواند به تسهیل هضم و کاهش خطر تحریک و آسیب در دستگاه گوارش کمک کند. مواد موجود در دارچین به کاهش گاز، نفخ، گرفتگی و آروغ زدن کمک می‌کند.علاوه بر این، دارچین می‌تواند به خنثی کردن اسیدیته معده برای کاهش سوزش سر دل و سوء هاضمه کمک کنند.

افراد مبتلا به ناراحتی معده می‌توانند سعی کنند 1 قاشق چایخوری پودر دارچین با کیفیت یا یک اینچ چوب دارچین را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنند. در روش دیگر، می‌توان دارچین با چای دم داد. . انجام این کار دو یا سه بار در روز ممکن است به تسکین سوء هاضمه کمک کند.

 

11. میخک

میخک حاوی موادی است که می‌تواند به کاهش گاز معده و افزایش ترشحات معده کمک کند. میخک می‌تواند فرآیند هضم را تسریع نموده و فشار و گرفتگی را کاهش دهد. علاوه بر این، حالت تهوع و استفراغ را کاهش می‌دهد.

فردی که دچار ناراحتی معده است می‌تواند یک بار در روز قبل از خواب 1 یا 2 قاشق غذاخوری میخک آسیاب شده یا پودر شده را با 1 قاشق چایخوری عسل مخلوط کند و بخورد. برای کاهش تهوع و سوزش سر دل، می‌توان میخک را با آب جوش ترکیب کرده و این چای را یک یا دو بار در روز نوشید.

 

12. زیره

دانه زیره حاوی مواد فعالی است که ممکن است به موارد زیر کمک کند:

کاهش سوء هاضمه و اسیدهای اضافی معده

کاهش گاز

کاهش التهاب روده

به عنوان یک ضد میکروبی عمل می کند

شخصی که معده‌اش ناراحت است می‌تواند ۱ یا ۲ قاشق غذاخوری زیره آسیاب شده یا پودر شده را در وعده‌های غذایی خود مخلوط کند. می‌توانید زیره را دم کنید و بنوشید.

برخی جویدن یک یا دو دانه زیره خام یا پودر آن را برای کاهش سوزش سر دل پیشنهاد می‌کنند.

13. انجیر

انجیر حاوی موادی است که می‎تواند به عنوان ملین برای کاهش یبوست و تشویق حرکات سالم روده و همچنین به کاهش سوء هاضمه کمک کند.

فردی که ناراحتی معده دارد می‌تواند چند بار در روز میوه انجیر بخورد تا زمانی که علائمش بهبود یابد. از طرف دیگر، دمنوش برگ انجیر نیز موثر است. افراد دچار اسهال باید از مصرف انجیر خودداری کنند.

14. آب آلوئه

مواد موجود در آب آلوئه به تسکین موارد زیر کمک می‌کند:

کاهش اسید اضافی معده

تشویق حرکات روده سالم و حذف سموم

بهبود هضم پروتئین

ارتقاء تعادل باکتری های گوارشی

کاهش التهاب

در یک مطالعه، محققان دریافتند افرادی که روزانه 10 میلی لیتر آب آلوئه ورا به مدت 4 هفته می‌نوشند، علائم بیماری رفلاکس گوارشی مانند سوزش سردل، نفخ و آروغ زدن، تهوع و استفراغ را کاهش می‌دهند.

 

15. بومادران

گل‌های بومادران حاوی فلاونوئیدها، پلی فنول‌ها، لاکتون‌ها، تانن‌ها و رزین‌ها هستند که ممکن است به کاهش میزان اسیدی که معده تولید می‌کند کمک کند. آنها این کار را با اثر بر روی عصب اصلی گوارشی به نام عصب واگ انجام می دهند. کاهش سطح اسید معده می‌تواند احتمال سوزش سر دل و سوء هاضمه را کاهش دهد.

فردی که معده‌اش ناراحت است می‌تواند برگ بومادران جوان را به صورت خام در سالاد یا پخته شده در وعده غذایی بخورد. همچنین می‌توان چای بومادران را با افزودن 1 یا 2 قاشق چایخوری برگ یا گل بومادران خشک یا آسیاب شده به آب جوش درست کرد.

 

16. ریحان

ریحان حاوی موادی است که ممکن است باعث کاهش گاز، افزایش اشتها، تسکین گرفتگی و بهبود هضم و کاهش مقدار اسید معده می‌شود. به‌علاوه، ریحان حاوی مقادیر زیادی اسید لینولئیک است که خاصیت ضد التهابی دارد.

فردی که ناراحتی معده دارد می‌تواند 1 یا 2 قاشق چایخوری برگ ریحان خشک یا چند برگ ریحان تازه را به وعده‌های غذایی خود اضافه کند تا زمانی که علائمش کاهش یابد. برای نتایج فوری‌تر، می‌توانند نصف قاشق چای خوری ریحان خشک یا چند برگ تازه را با آب جوشیده مخلوط کرده و چای درست کنند.

 

17.شیرین بیان

ریشه شیرین بیان حاوی موادی است که ممکن است به کاهش گاستریت یا التهاب پوشش معده و همچنین التهاب مربوط به زخم معده کمک کند. فردی که ناراحتی معده دارد می‌تواند چندین بار در روز چای ریشه شیرین بیان بنوشد تا زمانی که علائمش بهبود یابد. برای درست کردن این چای، 1 یا 2 قاشق چایخوری پودر ریشه شیرین بیان را در آب جوش دم کنید.

 

18. آب نارگیل

آب نارگیل حاوی سطوح بالایی از پتاسیم و منیزیم است که به کاهش درد، اسپاسم عضلانی و گرفتگی کمک می‌کند.

آب نارگیل همچنین برای آبرسانی مفید است و نسبت به اکثر نوشیدنی‌های ورزشی کالری، قند و اسیدیته کمتری دارد. نوشیدن آهسته 2 لیوان آب نارگیل هر 4 تا 6 ساعت می‌تواند علائم ناراحتی معده را کاهش دهد.

 

19. موز

موز حاوی ویتامین B6 و پتاسیم است. این مواد مغذی می‌توانند به کاهش گرفتگی، درد و اسپاسم عضلانی کمک کنند. موز همچنین می‌تواند اسهال را برطرف کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

ناراحتی معده و سوء هاضمه معمولا نباید باعث نگرانی شود. برای اکثر افراد، علائم ظرف چند ساعت از بین می‌روند. برای استفراغ و اسهال که بیش از یک روز طول می‌کشد باید به پزشک مراجعه کرد.

افرادی که مشکلات معده شدید، مکرر یا مداوم دارند باید با پزشک مشورت کنند. همچنین در صورت وجود علائم زیر بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

استفراغ یا اسهال مداوم یا غیرقابل کنترل

یبوست مزمن

تب

مدفوع خونی یا استفراغ

عدم توانایی دفع باد روده و معده

سرگیجه یا سبکی سر

کاهش وزن ناخواسته

یک توده در شکم یا معده

مشکل در بلع

سابقه کم خونی فقر آهن یا شرایط مرتبط

درد هنگام ادرار کردن

سخن پایانی

فراموش نکنید که محتوای این مقاله به هیچ عنوان توصیه‌ای به عنوان درمان قطعی نیست.

برای درمان مشکلات شدید معده و زمانی که علائم طولانی می‌شوند حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.