نام عربی آویشن: صعتر

نام انگلیسی: Zattaria multiflora

اسامی دیگر آویشن:

آن را به فارسی آبشن و اوشن و به اصفهانی اویشم و آویشن و به ترکی کلکلیک و به هندی ساتر می‌نامند.

نوعی برگ گیاهی است و دارای انواع بستانی(باغی) و بری(دشتی) و جبلی(کوهی) می‌باشد. نوع باغی آن را به فارسی مرزه می‌نامند. طعم انواع آویشن، تند و خوش‌بو است، و گل آن کبود رنگ است. بهترین نوع آن برگ کوچک تازه‌ی دشتی است و نوع دراز برگ آن بهتر از نوع دایره‌ای آن است.

طبیعت گیاه: طبیعت آن گرم و خشک است.

خواص عمومی آویشن:

• باز کننده مجاری
• قطع کننده و خشک کننده و از بین برندن بادها و بلغم‌
• لطیف کننده اغذیه غلیظ و سنگین
• تقویت کننده نیروی جنسی و اشتها آور

از گیاه آویشن برای پاکسازی ریه و معده و کبد و اَمعا و اَحشا از رطوبات و بلغم استفاده می‌شود. این گیاه مشهورترین دارو و ادویه گیاهی است.

خوردن داروهای اسهال آور گیاهی همراه با جوشانده آویشن باعث رفع شدن عفونت غذا، ترش شدن آن، بهم خوردگی حال، درد دل، قولنج ناشی از باد و بلغم رسوب شده است.

آویشن موجب از بین رفتن و خارج شدن کرم معده و کرم کدو است. اگر قبل از مصرف داروی اسهال آور با پخته آن را با عسل بخورند باعث امادگی اخلاط برای دفع بهتر است. و مسهل به آسانی عمل خواهد کرد.

بهترین نوع آویشن:

بهترین و مؤثرترین آن، آویشن شیرازی است که موجب از بین رفتن کلسترول خون در نتیجه رقیق شدن خون است. این گیاه باعث جمع کردن رطوبات اضافی معده و بلغم بوده و مانع از تبخیر زیادی بخارات می‌شود. مسکن دندان درد و دردهای عارضی از نیروی بدن در مواضع تکیه‌گاهی مفاصل است. گیاه آویشن دردهای مثانه، رحم و مجاری ادرار را با نیروی تریاقیت خود از بین می‌برد.

آویشن در درمان عفونت‌ها، قارچ‌ها داخلی و خارجی و عفونت‌های روده‌ای مؤثر است. همچنین در درمان تب‌های عفونی، عفونت‌های خونی، اسهال، اسهال‌های مزمن و خونی بی‌نظیر است.

نحوه مصرف:

آویشن به صورت پودر، جوشانده، دم کرده(چای و دمنوش آویشن)، ضماد و در ترکیب با داروهای دیگر استفاده می‌شود.

دمنوش:

دم کرده و چای آویشن ضد خستگی و التهاب و آرام بخش است. خوردن آویشن با آب انجیر جهت آسم و سرفه و با انجیر خشک عرق آور است و رنگ رو را نیکو گرداند. آویشن از بین برنده عفونت‌های جلدی، قارچ‌های پوستی و ریزش مو می‌باشد.

دم کرده آن بهترین شوینده و سرم گیاهی برای شستشوی عفونت‌ها و زخم افراد دیابتی است و در ترکیب با تخم گشنیز و گل ختمی به صورت پودر که با آب جوش مخلوط شود بهترین ضماد برای زخم‌های عفونی و سر باز کردن کورک‌های چرکی و ترمیم جای نیش زالو است.

عرق آویشن:

عرق آویشن بدلیل حبس اسانس فرار در خود تند و معطر می‌باشد. تأثیر آن بر روی درمان گلودردهای چرکین بشرط آنکه حداقل یک ساعت یک بار غرغره شود بسیار سریع‌تر از پنی‌سیلین و آنتی‌بیوتیک‌های دیگر می‌باشد. از آن گذشته عوارض منفی این داروهای ضد حیات را ندارند.

غرغره آن از صبح که تا شب به درمان کامل عفونت گلو می‌انجامد. در حالیکه استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی باعث مزمن شدن عفونت‌های گلو و سینوس‌ها می‌شود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در نوزادی و پس از آن معمولاً به حساسیت‌های فصلی و به آسم منجر می‌شود. از دیدگاه طب سنتی برخورد با عفونت‌ها بوسیله آنتی‌بیوتیک‌ها در اغلب موارد مردود و محکوم به ضرر و زیان‌ و خسارت‌های جبران‌ناپذیر می‌شود.

توجه داشته باشید: در درمان سرفه مصرف آویشن بهترین و مؤثرین روش درمان است. البته در سرفه‌های خشک باید نرم کننده‌هایی از قبیل: نشاسته، به دانه، تخم شربتی، تخم ریحان، سه پستان، قدومه، بارهنگ، بالنگو و امثال آن که برای عموم به نام چهارتخم شناخته شده است، استفاده شود. مصرف انجیر پخته باعث می‌شود تا گلو نرم و به اصطلاح خلط دار شود و توأماً غرغره عرق آویشن انجام گردد. توجه داشته باشید سرفه نباید به سرعت قطع شود زیرا سرفه خود تمهیدی عقلانی برای دفع و رهایی ترشحات و خلط از ریه‌های شما است.

بلعیدن:

خوردن آویشن با پنیر چاق کننده است. مضمضه(در دهان گردانیدن) آن با سرکه و زیره برای درد دندان و گلو بسیار مفید است. سرمه کردن آب جوشیده شده آن برای رفع سفیدی چشم و شب کوری کاربرد دارد. مربای آن با شکر یا عسل برای تقویت ذهن و بشاش شدن صورت نافع است. روغن گل آن برای دردکمر و قولنج و مفاصل بدن، از روغن های دیگر مجربتر است.

کاکوتی نیز از انواع مختلف آویشن است که دارای خواص مشابه و اعمال یکسانی است. مرزه که نام دیگر آن صعتر بستانی است به علت اسانس موجود در آن معده و روده را ضدعفونی کرده و باعث از بین رفتن عفونت‌های معدی است.

مهمترین خواص آویشن عبارتند از:

• تقویت سیستم ایمنی بدن
• بهبود خلق و خو، تقویت حافظه و رفع افسردگی
• کاهش فشار خون و حفظ سلامت قلب
• تسکین درد‌های عضلانی و درد سیاتیک
• حفظ سلامت دستگاه گوارش، رفع نفخ و کمک به هضم غذا
• رفع رفلاکس
• کمک به درمان سینوزیت و میگرن و سردردهای گوارشی
• درمان ضعف و بی حالی

عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف:

همانطور که گفته شد با توجه به طبع آویشن، مصرف آن در افراد صفراوی باید با احتیاط صورت گیرد. همچنین زیاده‌روی در مصرف این گیاه در دراز مدت برای قلب و غده تیروئید زیان آور است. آلرژی و التهابات پوستی از دیگر عوارض مصرف زیاد این گیاه است.

زنان باردار با نظر پزشک آویشن را مصرف کنند، زیرا خاصیت قاعده آور داشته و احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد. همچنین خوردن آوریشن در هنگام تب توصیه نمی‌شود.

امام کاظم«ع»: داروی امیر المومنین آویشن بود او می‌فرمود:”آویشن برای معده، پرزی همانند پارچه‌های مخمل می‌شود “.