یکی از ناراحت‌کننده‌ترین بیماری‌های پوستی، احساس خارش پوست است که در اصطلاح پزشکی به آن «پروریتوس» گفته می‌شود. اینکه هر چند وقت یک بار دچار خارش شوید طبیعی است، اما اگر احساس خارش بیشتر از حالت عادی طول بکشد، نگران‌کننده می‌شود.  گاهی اوقات ممکن است بدون هیچ علائمی احساس خارش داشته باشید و گاهی نیز ممکن است بثورات قرمز روی سطح پوست خود همراه با برجستگی و التهاب داشته باشید. 
خارش پوست یک احساس ناخوشایند است که هر کسی ممکن است دچار آن شود. از عوامل محیطی گرفته تا بیماری‌های زمینه‌ای، منجر به التهاب، خارش و سایر آسیب‌های پوستی می‌شود. اگرچه کرم‌ها و داروهای موجود در بازار را می‌توان برای تسکین خارش پوست خریداری کرد، اما گاهی اوقات بهترین راه‌حل‌ها را می‌توان در خانه پیدا کرد.
بسیاری از درمان‌های طبیعی وجود دارد که می‌توانید در خانه برای تسکین پوست خود بدون آسیب‌دیدگی امتحان کنید. درمان‌های خانگی و طبیعی راه حل‌های ملایم و کارآمدی را برای تسکین خارش و رفع میل شما به خاراندن ارائه می‌دهند.
اگر دائماً با خارش پوست دست و پنجه نرم می‌کنید و به دنبال راه‌هایی برای تسکین آن بدون استفاده از مواد شیمیایی یا محصولات گران قیمت هستید، این پست وبلاگ برای شماست. پس با ما همراه باشید تا با علائم، علل و بهترین درمان‌های طبیعی برای خارش پوست بدن آشنا شویم.

رایج‌ترین علل خارش پوست

خارش پوست یک بیماری شایع و خسته کننده است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. خارش در اثر عوامل مختلفی رخ می‌دهد و درک دلایل اصلی آن برای یافتن داروهای موثر در رفع این مشکل بسیار مهم است. موارد زیر برخی از رایج‌ترین عواملی هستند که منجر به این احساس ناخوشایند می‌شوند:
بیماری‌های پوستی: شرایط پوستی نقش مهمی در ایجاد خارش پوست دارد. خشکی پوست، یکی از شایع‌ترین علل ایجاد خارش است. سایر مسائل مرتبط با پوست که منجر به خارش می‌شوند عبارتند از اگزما (درماتیت)، پسوریازیس و گال. انگل‌ها، سوختگی‌ها، زخم‌ها، نیش حشرات و کهیر نیز در تحریک و خارش پوست نقش دارند.
واکنش‌های آلرژیک: واکنش‌های آلرژیک اغلب منجر به خارش پوست می‌شود. منابع مختلفی از جمله غذا، نیش حشرات، گرده گل و برخی داروها منجر به واکنش آلرژیک می‌شوند. علاوه بر این، تماس با مواد شیمیایی تحریک کننده و لوازم آرایشی نیز منجر به تحریک و خارش پوست می‌شود. آلرژن‌های(مواد حساسیت‌زا) رایج مانند نیکل که در وسایل روزمره مانند تلفن‌های همراه، جواهرات و سگک کمربند یافت می‌شوند، باعث واکنش‌های آلرژیک پوستی می‌شوند.
بیماری‌های داخلی: بیماری‌های داخلی مختلف مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی، کم خونی، دیابت و مشکلات تیروئید باعث خارش کل بدن می‌شوند. در برخی موارد، انواع خاصی از سرطان یا درمان‌های سرطان نیز منجر به خارش پوست می‌شود.
اختلالات عصبی: شرایطی مانند بیماری ام اس، گرفتگی اعصاب و زونا باعث خارش موضعی بدون بثورات قابل مشاهده می‌شود. زونا، به ویژه، منجر به خارش طولانی مدت، حتی پس از از بین رفتن بثورات اولیه می‌شود.
سن: تغییرات مرتبط با افزایش سن در ساختار پوست، حساسیت به خارش را افزایش می‌دهد. افراد بالای 65 سال اغلب ممکن است دارای پوست خشک‌تر و نازک‌تری باشند که بیشتر مستعد خارش است. گردش خون ضعیف وضعیتی است که همچنین می‌تواند باعث خارش به خصوص در پاها شود و در افراد مسن شایع‌تر است.
برخی داروها: گاهی اوقات خارش پوست به دلیل عوارض جانبی برخی داروها و درمان‌های پزشکی رخ می‌دهد. آسپرین، مسکن‌های قوی (مورفین) و برخی داروهای فشار خون باعث خارش پوست می‌شوند. درمان‌های سرطان نیز ممکن است منجر به این احساس ناخوشایند شود.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض برخی گیاهان، مانند پیچک سمی، باعث خارش و بثورات شدید می‌شود. استحمام بیش از حد و همچنین روزهای بعد از اصلاح که موها معمولاً شروع به رشد می‌کنند و از سد پوستی عبور می‌کنند، باعث خارش شدید در نواحی تراشیده می‌شوند. 
بارداری: اغلب زنان در ماه‌های اول بارداری به دلیل کشش پوست، خارش شدیدی را در بدن احساس می‌کنند. همچنین تغییرات هورمونی مختص این دوران باعث خشکی بیشتر پوست می‌شود که می‌توان آن را علت خارش بدن در حاملگی دانست.
اختلالات روانی: اضطراب، اختلال وسواس فکری و افسردگی نمونه‌هایی از شرایط سلامت روان هستند که ممکن است با تحریک پوست همراه باشند.
با درک این علل مختلف، می‌توانید دلیل اصلی خارش خود را بهتر شناسایی کنید و به دنبال درمان خانگی مناسب برای آن باشید. توجه داشته باشید که خارش مداوم یا شدید ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی داشته باشد.

علائم خارش پوست 

علائم خارش پوست بسته به علت آن ممکن است از موردی به مورد دیگر متفاوت باشد. اما شایع‌ترین علائم معمولاً به صورت ترکیبی از موارد زیر ظاهر می‌شوند:

- قرمزی
- برآمدگی‌های کوچک
- تاول
- پوسته پوسته شدن پوست
- ترک خوردگی پوست
خارش پوست ممکن است در یک ناحیه موضعی مانند ناحیه اطراف نیش حشره رخ دهد، یا گسترده‌تر باشد و در تمام بدن یا قسمت خاصی از بدن مانند بازو یا پا ظاهر شود.

درمان‌های طبیعی و خانگی خارش پوست

در این بخش به معرفی بهترین درمان‌های خانگی برای خارش پوست، از تغییرات ساده در سبک زندگی گرفته تا استفاده از مواد طبیعی، می‌پردازیم. چه با آلرژی‎های فصلی و چه با بیماری‌های مزمن پوستی دست و پنجه نرم کنید، این درمان‌های طبیعی ناراحتی شما را تسکین داده و سلامت پوست شما را باز می‌گرداند. اما اگر خارش حتی پس از استفاده از این درمان‌های خانگی ادامه داشت، توصیه می‌شود برای ارزیابی به یک پزشک عمومی یا متخصص پوست مراجعه کنید.

•    کمپرس سرد: تسکین فوری خارش پوست

کمپرس سرد یکی از ساده‌ترین و موثرترین درمان‌ها برای تسکین فوری خارش است. دمای سرد به بی حس شدن پایانه‌های عصبی در پوست کمک می‌کند و احساس خارش را کاهش می‌دهد. این روش برای نیش حشرات، واکنش‌های آلرژیک و بثورات به خوبی جواب می‌دهد.
نحوه استفاده: تکه‌های یخ را در یک حوله تازه بپیچید و آن را به مدت 5-10 دقیقه روی ناحیه خارش‌دار قرار دهید. در صورت نیاز چند بار در روز این کار را تکرار کنید. 

•    روغن درخت چای: ضدعفونی‌کننده و ضدقارچ طبیعی

روغن درخت چای یک اسانس روغنی پرکاربرد است که از آن برای درمان مشکلات پوستی مختلفی استفاده می‌شود. این روغن با خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد التهابی خود در درمان خارش پوست ناشی از عفونت‌های قارچی مانند قارچ کرم حلقوی مفید می‌باشد. برای درمان خارش پوست دست‌کم یک بار در روز از روغن درخت چای استفاده کنید.
نحوه استفاده: کمی روغن درخت چای را به روغن حامل مانند روغن نارگیل یا زیتون اضافه کنید. محلول رقیق شده را با پنبه روی نواحی خارش دار بمالید تا خوب جذب پوست شود.

•    آلوئه‌ورا: ژل تسکین‌دهنده طبیعت

آلوئه‌ورا به دلیل اثرات آرام‌بخش و خنک‌کننده‌‌ای که دارد یک درمان محبوب برای خارش پوست است. این گیاه تحریک ناشی از آفتاب سوختگی، نیش حشرات و بثورات پوستی را تسکین می‌دهد. ژل موجود در آلوئه‌ورا حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌هایی است که به بهبودی و آبرسانی پوست کمک می‌کند.
نحوه استفاده: یک برگ آلوئه‌ورا را برش دهید و ژل داخل آن را استخراج کنید. ژل را مستقیماً روی مناطقی که خارش دارند قرار دهید و پس از 15 تا 20 دقیقه با آب ولرم بشویید.

•    جوش شیرین: تسکین خارش ناشی از نیش حشرات و آلرژی

جوش شیرین یک درمان خانگی برای خارش ناشی از بثورات، نیش حشرات یا واکنش‌های آلرژیک است. خواص قلیایی آن به خنثی کردن اسیدیته پوست و کاهش التهاب کمک می‌کند، که منجر به کاهش خارش می‌شود.
نحوه استفاده: برای درمان بثورات موضعی یا نیش حشرات با استفاده از جوش شیرین و کمی آب خمیر درست کنید. سپس خمیر را به ناحیه تحریک شده بمالید و اجازه دهید ده تا پانزده دقیقه بماند و سپس آن را بشویید. همچنین برای کاهش خارش شدید، می‌توانید یک فنجان جوش شیرین را به آب حمام خود اضافه کنید. در یک کاسه جوش‌شیرین را با آب مخلوط کنید و آن را روی بدنتان بریزید. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه صبر کرده و بعد خودتان را خشک کنید‌.

•    روغن نارگیل: مرطوب‌کننده قوی برای پوست‌های خشک

روغن نارگیل یکی از مرطوب‌کننده‌های طبیعی عالی است که به کاهش خارش پوست خشک کمک می‌کند. این روغن حاوی اسیدهای چرب با زنجیره‌ی متوسط است که آنتی‌هیستامین و خواص ضدالتهابی دارند و در درمان خارش مفید هستند.  علاوه بر این، روغن نارگیل دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است که به کاهش خارش و تحریک ناشی از پسوریازیس و اگزما نیز کمک می‌کند.
نحوه استفاده: مقدار کمی روغن نارگیل ارگانیک را در ناحیه آسیب دیده به آرامی و با حرکات دایره‌ای بمالید. اجازه دهید یک شب روی آن بماند تا روغن کاملاً جذب شود و خارش را تسکین دهد. اگر تمام بدنتان دچار خارش است، روغن را روی تمام بدنتان ماساژ دهید.

•    عسل: تسکین‌دهنده و آرام‌بخش

عسل یک جاذب رطوبت طبیعی است که از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند و در کاهش خارش پوست مفید است. عسل همچنین خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد و به همین دلیل علائم خارش را کاهش می‌دهد و از عفونت‌های پوستی جلوگیری می‌کند. برای تسکین خارش پوست یک تا دو بار در روز از عسل استفاده کنید.
نحوه استفاده: ناحیه تحریک شده را با یک لایه نازک عسل طبیعی و ارگانیک بپوشانید و بعد از 20-30 دقیقه با آب گرم بشویید.

•    ریحان مقدس(تولسی): خواص ضد التهابی شگفت‌انگیز

ریحان مقدس گیاهی است که در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. این گیاه از خانواده‌ نعناع است و یک درمان خانگی برای خارش پوست بدن است. ریحان مقدس حاوی اوژنول و کامفرول است که هر دو خاصیت ضدالتهابی و ضدخارش دارند. این گیاه با خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی خود خارش و سوزش را برطرف می‌کند.
نحوه استفاده: 5-6 برگ تازه ریحان مقدس را خرد کنید تا خمیری شکل شود. این خمیر را روی محل خارش بمالید و اجازه دهید 15 تا 20 دقیقه بماند. سپس با آب ولرم بشویید.

•    روغن بادام: مغذی و مرطوب‌کننده

روغن بادام یک گزینه عالی برای مرطوب کردن پوست خشک و تحریک شده است زیرا سرشار از اسیدهای چرب و ویتامین E است.
نحوه استفاده: 1-2 قاشق غذاخوری روغن بادام را در دستان خود گرم کنید. آن را در مناطق آسیب دیده ماساژ دهید و بگذارید 20 تا 30 دقیقه روی پوست بماند. برای مرطوب کردن عمیق پوست می‌توانید آن را یک شب تا صبح بگذارید روی پوستتان بماند. 

•    بابونه، کالاندولا و اسطوخودوس: تسکین‌دهنده التهاب و خارش

دمنوش‌های گیاهی یا درمان‌های موضعی با استفاده از گیاهانی مانند بابونه، کالاندولا یا همان گل همیشه بهار و اسطوخودوس در کاهش خارش و سوزش بسیار مؤثر می‌باشند.
نحوه استفاده: 1-2 چای کیسه‌ای بابونه یا اسطوخودوس را در 1 فنجان آب داغ دم کنید. بگذارید چای خنک شود، سپس با استفاده از پنبه آن را روی پوست خارش‌دار بمالید. همچنین روغن کالاندولا را می‌توانید مستقیم روی پوست خود بمالید. 

•    سرکه سیب: ضد قارچ

سرکه سیب دارای خاصیت ضدباکتری و ضدقارچ است و به کاهش خارش و جلوگیری از عفونت‌های پوستی کمک می‌کند. این ماده حاوی اسید استیک است که به تنظیم سطح pH پوست کمک می‌کند.
نحوه استفاده: ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب ترکیب کنید و یک پارچه تمیز را به این محلول آغشته کرده و به آرامی روی مناطق خارش‌‌دار بمالید. پس از ۵ تا ۱۰ دقیقه، پوست را با آب شستشو دهید. توجه داشته باشید که برای پوست‌‌های حساس، بهتر است سرکه سیب را با مقدار بیشتری آب رقیق کنید تا از تحریک پوست جلوگیری شود.

چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟

درصورتیکه خارش بدن با وجود راهکارهای خانگی بیش از ۲ هفته طول کشید و با علائم دیگری مانند لکه و راش‌های پوستی همراه شد، باید حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است برخی بیماری‌های جدی و خطرناک علت خارش بدن باشند. اما به طور کلی خارش پوست معمولا نشان‌دهنده‌ی مورد جدی و خاصی نیست و معمولا با درمان‌های پزشک بهبود پیدا می‌کند.

چرا خارش پوست بدن در شب شدیدتر می‌شود؟

متخصصان معتقدند علاوه بر برخی بیماری‌ها که باعث خارش پوست در شب می‌شوند، موارد زیر نیز منجر به تشدید آن می‌شوند:
- افزایش دمای بدن
- تغییرات شیمیایی بدن
- کم آبی بدن هنگام خواب
- خشکی بیش از حد پوست در شب

سخن پایانی

در حالی که این درمان‌های خانگی می‌توانند به طور قابل توجهی کمک کننده باشند، اما به خاطر داشته باشید که خارش مداوم یا شدید ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری باشد. در چنین مواردی، توصیه می‌کنیم که حتما به یک پزشک متخصص برای تشخیص و درمان مناسب مراجعه کنید. لازم به ذکر است که این مطلب صرفا جنبه‌ی آموزش و اطلاع‌رسانی دارد و پیش از استفاده از توصیه‌های این مطلب حتما با متخصص مشورت کنید.