گیاه علف چشمه یا بولاغ اوتی یک گیاه شناور و وابسته به آب است که عموماً در چشمه‌های اب شیرین رشد می‌کند. شاید به همین دلیل که درون آب چشمه رشد می‌کند به آن علف چشمه می‌گویند. این گیاه تعداد زیادی ساقه با برگ‌های عمودی و به شکل پر دارد. این گیاه از اواسط بهار رشد می‌کند و در اواسط تابستان گل می‌دهد وگل‌های آن به رنگ سفید است که در مدت کوتاهی رشد می‌کنند.

مردمان ریشه این گیاه را خشک کرده و برای درمان‌های گیاهی بخصوص کلیه استفاده میکنند. این گیاه دارای مزه تند است و بیشتر افراد از آن به عنوان سبزی خوردن استفاده می‌کنند.

گیاه علف چشمه یا بولاغ اوتی با نام‌های دیگری مانند شاهی آبی، ترتیزک آبی، رشاد، کرسون، قره العین و آب تره نیز شناخته می‌شود.

گیاه علف چشمه مزایای بسیاری دارد که از بین آنها می‌توان به پیشگری از سرطان سینه، تقویت ایمنی بدن، ضد تب، کاهش فشار خون، بهبود عملکرد غده تیروئید، جلوگیری از کم خونی، پیشگیری از خماری، تسریع کاهش وزن، تصفیه خون، دفع سنگ کلیه، حفظ سلامت استخوان‌ها، درمان دیابت، بهبود بینایی، کنترل ناراحتی های صفراوی و گوارشی، حمایت از سلامت مو، تقویت دندان‌ها، جلوگیری از سرماخوردگی و بهبود سلامت مغز اشاره کرد.

موارد مصرف و خواص گیاه علف چشمه

قسمت‌های مختلف این گیاه از جمله برگ‌ها، ساقه‌ها و دانه‌های آن خوردنی می باشند. برگ‌ها را می‌توان به صورت خام یا پخته شده مصرف نمود و یا به عنوان ادویه و تزئین غذا نیز قابل استفاده می‌باشد. به صورت خوراکی مانند دیگر سبزی‌های خوراکی استفاده می گردد و در مصرف خارجی به صورت ضماد مصرف می‌گردد.

• گیاه علف چشمه حاوی موادی است که خوردن آن باعث افزایش عملکرد سیستم قلبی عروقی می‌شود و پیشرفت سرطان سینه را متوقف کرده یا از بروز مجدد آن جلوگیری می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که گیاه علف چشمه برای پیشگیری از سرطان سینه، سرطان ریه و سرطان معده بسیار مفید است.

• ویتامین سی موجود در این گیاه خطر آسیب سلول‌های خونی را کاهش داده، بافت مغزی را ترمیم و از بدن در برابر بیماری‌های مختلف ناشی از باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها محافظت می‌کند.

• مطالعات مختلف نشان داده است زآگزانتین و لوتئین موجود در این گیاه باعث کاهش ابتلا به فشار خون در افراد مبتلا به این بیماری می‌شود.

• با تولید کنترل نشده هورمون تیروئید به احتمال زیاد مبتلا به گواتر خواهید شد که علائمی مانند افسردگی، یبوست و افزایش وزن را در پی خواهد داشت، مصرف خام این گیاه باعث کاهش تولید هورمون تیروئید می‌شود.

• مصرف این گیاه به دلیل منبع غنی از آهن استرای افرادی که بطور ژنتیکی دچار کمبود آهن هستند یا مقدار زیادی خون از دست داده اند،‌ بسیار مفید است و باعث تامین هموگلوبین افزایش گلبول‌های قرمز می‌شود.

• این گیاه ادرارآور است و مصرف آب این گیاه به دلیل دارا بودن آنزیم‌های پاک‌کننده، بدن شما را سم زدایی می‌کند و احساس خماری ناشی از افزایش مصرف مواد مخدر یا الکل را در شما از بین می‌برد.

• علف سرچشمه کالری کمی دارد و این گیاه به دلیل کالری کم، فیبرهای غذایی و اسیدهای آمینه موجود برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند بسیار مفید است.

• این گیاه حاوی ویتامین کا است و مصرف کافی این ویتامین باعث بهبود سلامت استخوان‌ها و افزایش جذب کلسیم و کاهش تخلیه کلسیم از طریق ادرار می‌شود.

• این گیاه سطح گلوکز را کاهش می‌دهد و مانع از حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد.

• این گیاه غنی از لوتئین و بتاکارتن است که این دو ماده نیز به نوبه خود از آسیب‌های اشعه فرابنفش خورشیدی بر بدن پیشگیری می‌کنند و در سلامت پوست و درمان بیماری‌های اگزما و آکنه موثر هستند.

• ویتامین سی موجود در این گیاه خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش دهد و در بهبود بینایی مفید است.

• مواد معدنی مانند آهن، روی و ویتامین های مختلف برای موهای سالم بسیار مهم هستند و بیشتر آنها در علف چشمه وجود دارند.

• این گیاه حاوی کلسیم است که می‌تواند باعث تقویت دندان‌ها شود و خونریزی لثه‌ها را نیز درمان کند.

• مصرف ویتامین سی می‌تواند برای جلوگیری از پیری و آلزایمر و ترمیم بافت‌های مغزی مفید باشد.

• همچنین ویتامین سی می‌تواند از بروز سرماخوردگی جلوگیری کند.

• ترکیب علف چشمه، بذر شاهی، بذر هویچ و بذر پیاز برای کمبود نطفه موثر است.

• برای تقویت نیروی جنسی می‌توانید علف چشمه، زنجبیل، میخک، دارفلفل، هل قراب و دارچین را ترکیب کرد.

(برای تهیه دمنوش بایستی گیاه خشک شده آن را با یک لیوان آب قاطی کرده و به مدت ۲۰ دقیقه همانند چای دم دهید.)

• برای تهیه ماسک زیبایی می‌توانید این گیاه را با عسل ترکیب کرده و هفته‌ای دو روز در صبح و عصر هر بار به مدت بیست دقیقه روی پوست بمالید و با آب سرد بشویید.

جمع‌بندی

گیاه علف چشمه یک گیاه فوق العاده خوشمزه و سالم است و مانند دیگر گیاهان سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که بدن برای عملکرد بهتر به آن‌ها نیازمند است. روش‌های استفاده از این گیاه گوناگون است و می‌توانید آن را به سالاد، سوپ، سس اضافه کنید و یا از خشک شده آن دمنوش درست کنید و حتی آن را به صورت پخته و خام استفاده کنید.

این گیاه اشتهاآور و خلط آور بوده و مصرف مداوم مضراتی نیز به همراه دارد: مصرف بیش ازحد آن در برخی از افراد ممکن است مخاط گوارش را تحریک کرده و بر مخاط لثه ها اثر نامطلوب داشته باشد.

مصرف این گیاه در زنان باردار باعث سقط جنین می‌گردد.

مصرف بیش از اندازه این گیاه به دلیل داشتن ترکیبات گوگردی می‌تواند باعث تشنج و درد شدید مثانه و در برخی موارد باعث عدم دفع ادرار گردد.

استفاده از این گیاه در بعضی افراد ایجاد سوءمزاج می‌کند.

افرادی که دچار هموروئید یا بواسیر هستند نبایستی از آن مصرف کنند.

مصرف زیاد این سبزی در بدن ایجاد سودا می‌کند.

گیاه ممکن است باعث گرفتگی و انقباض عضلات شود.

همچنین بدلیل امکان آلودگی های محیطی همراه گیاه، بهتر است پس از شستشوی کامل بصورت دمکرده مورد استفاده قرار گیرد.

اگر دچار بیماری خاصی هستید حتما حتما قبل از مصرف و استفاده از پزشک و یا متخصص طب سنتی در این زمینه مشورت داشته باشید.